Đau cổ vai gáy do thoái hóa đốt sống cổ là tình trạng rất phổ biến, đặc biệt ở những người làm việc văn phòng hoặc lao động phải giữ nguyên tư thế xấu trong thời gian dài. Cơn đau thường âm ỉ hoặc dữ dội, gây hạn chế vận động vùng cổ và vai, ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt hàng ngày. Thoái hóa đốt sống cổ xảy ra khi sụn và đĩa đệm giữa các đốt sống bị bào mòn theo thời gian, làm giảm khả năng bảo vệ dây thần kinh và mạch máu. Việc nhận diện đúng triệu chứng, nguyên nhân và điều trị đau cổ vai gáy sớm sẽ giúp hạn chế biến chứng nặng hơn về sau.
1. Tổng quan về tình trạng đau cổ vai gáy do thoái hóa đốt sống cổ
Đau cổ vai gáy do thoái hóa đốt sống cổ là hiện tượng sụn và đĩa đệm bị lão hóa, dẫn đến tình trạng chèn ép dây thần kinh và gây đau. Tình trạng này thường xuất hiện ở vùng cổ, lan sang vai, gáy và có thể kéo xuống tay. Khi thoái hóa tiến triển, cơn đau có thể kèm theo cứng cổ, tê bì hoặc yếu cơ tay.
Thoái hóa đốt sống cổ thường phát triển chậm nhưng theo thời gian, mức độ đau có thể tăng lên và gây hạn chế khả năng vận động. Nếu không điều trị đúng cách, đau cổ vai gáy do thoái hóa đốt sống cổ có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ, hiệu suất làm việc và chất lượng cuộc sống.
Tình trạng đau cổ vai gáy do thoái hoá đốt sống cổ
(Nguồn: Sức khoẻ đời sống)
2. Những yếu tố làm tăng nguy cơ đau cổ vai gáy do thoái hóa đốt sống cổ
Mỗi yếu tố nguy cơ dưới đây có thể tác động riêng lẻ hoặc kết hợp, khiến tình trạng thoái hóa tiến triển nhanh hơn.
2.1 Thói quen sinh hoạt
Nhiều người có thói quen cúi đầu lâu khi dùng điện thoại, xem tivi sai tư thế hoặc ngủ nằm gối quá cao. Những thói quen này làm tăng áp lực lên đốt sống cổ, khiến quá trình thoái hóa diễn ra sớm hơn. Việc sinh hoạt thiếu vận động cũng làm cơ cổ yếu, giảm khả năng nâng đỡ cột sống.
2.2 Tư thế ngồi làm việc sai
Ngồi làm việc trước máy tính nhiều giờ liên tục là nguyên nhân rất phổ biến gây đau cổ vai gáy do thoái hóa đốt sống cổ. Khi ngồi cong lưng, gập cổ hoặc không điều chỉnh chiều cao bàn ghế hợp lý, cột sống cổ luôn trong trạng thái căng kéo. Tình trạng này kéo dài sẽ làm mòn đĩa đệm nhanh chóng.
Ngồi sai tư thế dẫn tới thúc đẩy quá trình thoái hoá đốt sống cổ
(Nguồn: Ergohome)
2.3 Tuổi tác
Quá trình thoái hóa tự nhiên xảy ra khi tuổi càng cao. Từ sau 30 tuổi, sụn và đĩa đệm bắt đầu giảm độ đàn hồi, khô và dễ bị bào mòn. Đây là lý do nhiều người trung niên hoặc người lớn tuổi dễ gặp tình trạng đau cổ vai gáy.
2.4 Căng thẳng cơ
Áp lực công việc và stress tinh thần khiến cơ vùng cổ – vai co cứng kéo dài. Khi cơ căng thẳng liên tục, lưu thông máu giảm, làm tăng nguy cơ đau cổ vai gáy do thoái hóa đốt sống cổ. Việc không thư giãn hoặc vận động điều độ sẽ khiến tình trạng đau trở nên dai dẳng.
2.5 Yếu tố di truyền
Trong một số trường hợp, cấu trúc đĩa đệm yếu từ bẩm sinh hoặc thể trạng xương khớp kém có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa sớm. Yếu tố này không phải là nguyên nhân duy nhất nhưng góp phần thúc đẩy tình trạng thoái hóa đốt sống cổ nhanh hơn.
3. Dấu hiệu nào cảnh báo bệnh nhân cần can thiệp điều trị đau cổ vai gáy sớm?
Đau cổ vai gáy do thoái hóa đốt sống cổ có thể biểu hiện khác nhau tùy từng mức độ, nhưng có một số dấu hiệu cần đặc biệt lưu ý:
- Đau âm ỉ hoặc đau nhói ở cổ và vai, tăng khi xoay đầu, cúi hoặc ngửa cổ.
- Cứng cổ buổi sáng, cần thời gian xoa bóp hoặc vận động nhẹ mới dễ cử động.
- Tê bì lan xuống vai, cánh tay hoặc bàn tay, cảm giác như kiến bò hoặc châm chích, đây là dấu hiệu cảnh báo chèn ép tủy sống, cần thăm khám sớm.
- Yếu cơ tay, cầm nắm vật kém chắc, dễ rơi đồ.
- Đau đầu vùng chẩm hoặc chóng mặt, do mạch máu bị ảnh hưởng.
4. Phương pháp chẩn đoán và điều trị đau cổ vai gáy do thoái hóa đốt sống cổ
4.1. Chẩn đoán
Để xác định chính xác đau cổ vai gáy có xuất phát từ thoái hóa đốt sống cổ hay không, cần được thăm khám bởi bác sĩ chuyên khoa. Việc chẩn đoán không chỉ giúp tìm đúng nguyên nhân gây đau mà còn giúp xây dựng hướng điều trị phù hợp, tránh nhầm lẫn với các bệnh thần kinh và cơ khác.
- Khám lâm sàng: Bác sĩ kiểm tra điểm đau, độ căng cơ vùng cổ vai, khả năng xoay – cúi – ngửa cổ.
- X-quang: Cho thấy hình ảnh đốt sống, gai xương hoặc khe khớp bị thu hẹp.
- MRI: Dùng khi nghi ngờ chèn ép rễ thần kinh hoặc đĩa đệm thoát vị.
- CT scan: Hỗ trợ đánh giá chi tiết cấu trúc xương hơn trong một số trường hợp đặc biệt.
X-quang – gai đốt sống cổ
(Nguồn: Thu Cúc)
4.2. Điều trị
Mục tiêu điều trị không chỉ là giảm đau mà còn giúp cổ vai vận động linh hoạt hơn và tránh cứng cột sống. Việc điều trị đúng cách sẽ giúp hạn chế bệnh tiến triển nặng hơn theo thời gian và giảm nguy cơ tái phát lâu dài.
4.2.1. Điều trị bảo tồn (áp dụng trước tiên)
- Vật lý trị liệu – phục hồi chức năng:
Bao gồm nhiều phương pháp phối hợp nhằm giảm đau và cải thiện chức năng cột sống cổ. Trong đó, kéo giãn cột sống cổ giúp giảm áp lực chèn ép, thư giãn cơ và cải thiện tầm vận động. Song song, các bài tập tăng sức mạnh cơ cổ – vai – lưng và cơ lõi được áp dụng để duy trì sự ổn định lâu dài cho cột sống. Ngoài ra, chương trình phục hồi còn có thể kết hợp thủ thuật trị liệu bằng tay (manual therapy) để giải phóng khớp và mô mềm, điện xung/TENS hỗ trợ giảm đau, nhiệt trị liệu hoặc siêu âm trị liệu giúp thư giãn cơ và tăng tuần hoàn, cùng với phục hồi chức năng và vận động trị liệu đúng để phòng ngừa tái phát trong sinh hoạt hằng ngày.
- Điều chỉnh thói quen sinh hoạt:
Ngồi làm việc đúng tư thế, tránh cúi cổ lâu, thay đổi gối ngủ phù hợp.
4.2.2. Sử dụng thuốc (khi đau nhiều)
- Thuốc giảm đau, kháng viêm hoặc giãn cơ có thể được bác sĩ kê đơn.
- Chỉ dùng trong thời gian ngắn, không tự ý dùng hoặc lạm dụng.
4.2.3. Tiêm hoặc can thiệp tối thiểu
- Áp dụng khi cơn đau kéo dài dai dẳng dù đã điều trị bảo tồn.
4.2.4. Phẫu thuật
- Chỉ được chỉ định khi có chèn ép nặng gây yếu cơ, teo cơ hoặc đau kéo dài không đáp ứng điều trị.
Vật lý trị liệu giúp tăng cường sức mạnh và giảm cơn đau cơ ở cổ và vai
>>> Xem thêm: 15+ phương pháp và bài tập vật lý trị liệu thoái hóa đốt sống cổ
5. Lời khuyên dành cho người bị đau cổ vai gáy do thoái hóa đốt sống cổ
Thoái hóa đốt sống cổ là tình trạng diễn ra dần theo thời gian nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát tốt nếu kết hợp điều trị và thay đổi thói quen sinh hoạt.
Một số hướng dẫn hữu ích:
- Tập kéo giãn cổ – vai và tăng sức mạnh cơ vùng lưng trên mỗi ngày.
- Khi làm việc lâu, mỗi 45–60 phút nên đứng dậy xoay vai – nghiêng cổ vài phút.
- Tránh cúi đầu quá lâu khi sử dụng điện thoại, nên nâng thiết bị ngang tầm mắt.
- Gối ngủ không quá cao; tránh nằm sấp vì dễ làm cổ bị căng.
Giữ tinh thần thoải mái vì căng thẳng kéo dài dễ gây co cứng cơ cổ vai.
Nếu đau cổ vai gáy kèm theo tê lan xuống vai hoặc tay, yếu tay, hoặc đau kéo dài không giảm, nên thăm khám sớm để được điều chỉnh phác đồ phù hợp. Người bệnh có thể tới các bệnh viện hoặc trung tâm phục hồi chức năng như Myrehab Matsuoka để được tư vấn và đưa ra lộ trình phù hợp với tình trạng bệnh lý.
>>> Xem thêm: [Bệnh nhân nam (9 tuổi)] Tư thế cổ hết vẹo, vận động cột sống cổ bình thường sau lộ trình 3 buổi
Đau cổ vai gáy do thoái hóa đốt sống cổ là tình trạng phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu can thiệp đúng thời điểm. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị giúp hạn chế tiến triển bệnh và phòng tránh tái phát. Vật lý trị liệu, thay đổi lối sống và duy trì tập luyện có vai trò đặc biệt quan trọng trong phục hồi chức năng. Nếu xuất hiện dấu hiệu đau lan, tê bì hoặc yếu cơ, nên liên hệ cơ sở y tế chuyên khoa để được hướng dẫn điều trị phù hợp.
Trung tâm Trị liệu và Phục hồi chức năng Myrehab Matsuoka
- Hotline: 1900 3181
- Website: myrehab-matsuoka.com
- Facebook: https://www.facebook.com/myrehab.official
- Địa chỉ: Tầng 2 Tòa nhà CONINCO, số 4 Tôn Thất Tùng, phường Kim Liên, Hà Nội.
Nguồn:
[1] Nguyễn Lê Băng, Giang. (2025). Thoái hóa đốt sống cổ: Triệu chứng, nguyên nhân, nguy cơ và cách điều trị là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị. Nhà Thuốc Long Châu. https://nhathuoclongchau.com.vn/benh/thoai-hoa-dot-song-co-89.html
[2] Binder, Allan. I. (2007). Cervical spondylosis and neck pain. BMJ, 334(7592), 527–531. https://doi.org/10.1136/bmj.39127.608299.80
