“Bàn chân bẹt có cần phẫu thuật không?” là câu hỏi được nhiều phụ huynh và nhân viên y tế quan tâm trong lâm sàng. Bởi vì, không phải mọi trường hợp bị bàn chân bẹt đều cần phải can thiệp ngoại khoa mà chỉ những trường hợp được chỉ định của bác sĩ chuyên môn thì mới cần đến phẫu thuật chỉnh hình. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin hữu ích về phẫu thuật bàn chân bẹt cũng như định hướng điều trị phù hợp nhất dành cho những bệnh nhân bị bàn chân bẹt.
1. Bàn chân bẹt có phải lúc nào cũng cần phẫu thuật?
Phần lớn trường hợp trẻ bị bàn chân bẹt là do vòm bàn chân chưa phát triển đầy đủ nên tình trạng này thường cải thiện theo thời gian khi hệ cơ xương hoàn thiện. Đối với các trường hợp này, bệnh nhân không có biểu hiện đau hoặc rối loạn chức năng vận động nên bác sĩ sẽ ưu tiên điều trị bảo tồn và không chỉ định phẫu thuật.
Việc chỉ định mổ bàn chân bẹt chỉ được đặt ra khi người bệnh có biểu hiện bệnh lý rõ rệt, chẳng hạn như: Đau mạn tính, biến dạng cấu trúc không thể điều chỉnh, rối loạn chức năng hoặc thất bại với điều trị bảo tồn,… Do đó, không phải tất cả trường hợp mắc bàn chân bẹt đều cần phẫu thuật mà phải tùy thuộc vào mức độ và diễn tiến của bệnh lý.
Phẫu thuật được chỉ định khi bệnh nhân có biểu hiện bệnh lý rõ rệt
2. Trường hợp bàn chân bẹt nào nên điều trị bảo tồn – không cần phẫu thuật
Điều trị bảo tồn là một trong những hướng điều trị hiệu quả, được bác sĩ áp dụng cho đa số bệnh nhân mắc bàn chân bẹt không xuất hiện triệu chứng. Các phương pháp trong điều trị bảo tồn bao gồm: Sử dụng đế chỉnh hình, luyện tập vật lý trị liệu,… giúp hỗ trợ vòm bàn chân, tăng cường cơ chế chịu lực và cải thiện chức năng vận động cho bệnh nhân.
Với bàn chân linh hoạt, có thể hiệu chỉnh tư thế tốt, không kèm theo rối loạn chức năng vận động thì điều trị theo hướng phẫu thuật là không cần thiết. Trong giai đoạn này, bệnh nhân nên theo dõi tiến triển bệnh lý định kỳ nhằm phát hiện sớm nguy cơ chuyển nặng và dễ dàng xác định được định hướng điều trị phù hợp nhất. Đặc biệt, phẫu thuật chỉ được xem xét khi các biện pháp điều trị bảo tồn kéo dài từ 6–12 tháng không mang lại hiệu quả kèm theo các biến chứng nghiêm trọng ở bàn chân của người bệnh.
3. Các dấu hiệu cho thấy bệnh nhân bàn chân bẹt cần phẫu thuật chỉnh hình
Nếu bệnh nhân xuất hiện các dấu hiệu dưới đây, việc tiến hành phẫu thuật có thể được xem xét như một lựa chọn điều trị phù hợp:
3.1. Đau mạn tính, ảnh hưởng đến sinh hoạt nghiêm trọng
Cơn đau xuất hiện thường xuyên tại gan chân, cổ chân hoặc mặt trong cẳng chân trong quá trình đi lại và vận động. Khi tình trạng đau kéo dài, điều trị bảo tồn thường không còn hiệu quả, gây ảnh hưởng rõ rệt đến chức năng vận động và sinh hoạt hàng ngày. Đây là một trong những yếu tố lâm sàng quan trọng giúp bác sĩ cân nhắc khi chỉ định phẫu thuật cho bệnh nhân mắc bàn chân bẹt.
3.2. Mức độ biến dạng nặng kèm theo rối loạn gân chày sau
Trong các thể bệnh lý, đặc biệt khi có tổn thương gân cơ chày sau, vòm bàn chân gần như trở nên sụp hoàn toàn. Đặc biệt, khi siêu âm hoặc MRI, bệnh nhân có thể đã bị viêm, thoái hóa hoặc đứt bán phần gân. Lúc này, khả năng nâng vòm cũng như chức năng tỳ đè sinh lý sẽ mất đi nên chỉ định phẫu thuật là điều vô cùng cần thiết, nhằm phục hồi cấu trúc và chức năng của bàn chân.
3.3. Bàn chân bẹt kèm theo biến dạng xương bàn, cổ chân hoặc gối
Khi bệnh bàn chân bẹt tiến triển kèm theo lệch trục chi dưới, bệnh nhân có thể bị vẹo gót ra ngoài, gối lệch vào trong hoặc thoái hóa khớp sớm. Những bất thường này không chỉ gây biến dạng hình thể mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ chuỗi vận động sinh học. Do đó, bệnh nhân cần tiến hành phẫu thuật ngay để chỉnh trục và ngăn ngừa bệnh lý biến chứng sau này.
4. Phương pháp phẫu thuật bàn chân bẹt và cách chăm sóc sau mổ
Để tìm hiểu thêm về phương pháp phẫu thuật bàn chân bẹt và cách chăm sóc sau mổ, hãy cùng theo dõi nội dung dưới đây:
4.1. Phương pháp phẫu thuật bàn chân bẹt hiện nay
Các phương pháp điều trị ngoại khoa cho bệnh nhân bàn chân bẹt phổ biến hiện nay là: Chỉnh hình gân cơ chày sau, cắt xương tạo hình trục gót, đặt implant nâng vòm kết hợp ghép xương,… Mục tiêu chung của các phương pháp là tái tạo vòm bàn chân, phục hồi chức năng nâng đỡ và cải thiện dáng đi sinh lý cho người bệnh.
Tùy theo mức độ biến dạng, giải phẫu tổn thương và độ tuổi, bác sĩ sẽ chỉ định kỹ thuật phù hợp cho từng bệnh nhân. Hầu hết thủ thuật được thực hiện dưới gây mê toàn thân hoặc gây tê vùng, với thời gian phẫu thuật trung bình từ 1 đến 2 giờ.
Sau quá trình phẫu thuật, bệnh nhân cần được bất động chi dưới bằng bột hoặc nẹp trong một khoảng thời gian tùy mức độ can thiệp. Giai đoạn này có vai trò quan trọng trước khi chuyển sang phục hồi chức năng nhằm đảm bảo liền mô và ổn định cấu trúc chỉnh hình.
4.2. Cách chăm sóc sau phẫu thuật bàn chân bẹt
Sau phẫu thuật, việc chăm sóc hậu phẫu là yếu tố giữ vai trò then chốt trong việc đảm bảo kết quả điều trị lâu dài và ổn định chức năng vận động. Đối với hậu phẫu bàn chân bẹt, bệnh nhân sẽ được cố định bàn chân bằng nẹp hoặc bột trong 2 đến 4 tuần nhằm tạo điều kiện liền mô và tránh biến dạng thứ phát.
Kết thúc giai đoạn cố định trong hậu phẫu, giai đoạn tiếp theo bệnh nhân cần tiếp tục phục hồi chức năng với chuyên viên vật lý trị liệu để cải thiện tầm vận động, sức cơ và dáng đi sinh lý. Quá trình này thường kéo dài trung bình từ 3 đến 6 tháng, tùy theo phương pháp phẫu thuật và khả năng đáp ứng của từng bệnh nhân.
Đặc biệt, bệnh nhân cần tuân thủ những hướng dẫn của bác sĩ về theo dõi vết mổ, cách kiểm soát cơn đau và ngăn ngừa nhiễm trùng sau phẫu thuật. Ngoài ra, người bệnh cũng cần tuân theo chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng và tái khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ để việc phục hồi diễn ra nhanh chóng và hiệu quả hơn.
Theo dõi hậu phẫu cho bệnh nhân bàn chân bẹt
Trên đây là toàn bộ những thông tin hữu ích để trả lời cho câu hỏi “Bàn chân bẹt có cần phẫu thuật không”. Việc phẫu thuật bàn chân bẹt không phải lúc nào cũng cần tiến hành mà đôi khi điều trị bảo tồn mới là hướng điều trị phù hợp nhất. Nếu bạn quan tâm đến phương pháp điều trị bàn chân bẹt theo hướng bảo tồn, hãy liên hệ ngay với MYREHAB MATSUOKA để được tư vấn và đặt lịch khám miễn phí.
MYREHAB MATSUOKA – Trung tâm phục hồi chức năng hợp tác Việt Nam – Nhật Bản
- Hotline: 1900 3181
- Website: myrehab-matsuoka.com
- Facebook: https://www.facebook.com/myrehab.official
- Địa chỉ: Tầng 2 Tòa nhà CONINCO, số 4 Tôn Thất Tùng, phường Kim Liên, Hà Nội
