Vẹo cột sống là tình trạng cột sống bị cong lệch sang một bên, gây ảnh hưởng đến tư thế, chức năng vận động và chất lượng sống của người bệnh. Trong số các phương pháp điều trị hiện nay, vật lý trị liệu đang ngày càng được quan tâm bởi tính an toàn, không dùng thuốc, không xâm lấn. Vậy vật lý trị liệu có thực sự mang lại hiệu quả lâu dài trong điều trị vẹo cột sống? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp góc nhìn chuyên môn, cũng như làm rõ vai trò của trị liệu vận động – phục hồi chức năng trong cải thiện tình trạng này
1. Vật lý trị liệu điều trị vẹo cột sống là gì?
Vật lý trị liệu điều trị vẹo cột sống là một nhánh thuộc chuyên ngành phục hồi chức năng, nhằm định hướng lại đường cong sinh lý và tăng cường sức mạnh cơ hỗ trợ cột sống. Phương pháp này được áp dụng thông qua các bài tập chức năng, kỹ thuật kéo giãn, trị liệu bằng điện – nhiệt hoặc hướng dẫn thở chủ động.
Sau khi được thăm khám đầy đủ và và lên kế hoạch trị liệu cá nhân hóa cá nhân hóa, người bệnh có thể cải thiện rõ rệt tình trạng cong vẹo cột sống và phục hồi chức năng vận động một cách đáng kể. Nhờ đó, nhiều trường hợp đã tránh được chỉ định phẫu thuật không cần thiết, đồng thời duy trì hiệu quả điều trị ổn định và lâu dài.
Điều trị vẹo cột sống bằng vật lý trị liệu
2. Tác dụng vật lý trị liệu vẹo cột sống
Trong điều trị bảo tồn vẹo cột sống, vật lý trị liệu không chỉ nhắm đến điều chỉnh hình thái mà còn tác động toàn diện đến hệ thống cột sống, chậu hông nhằm phục hồi chức năng vận động một cách tối ưu, cụ thể là:
2.1. Giảm đau, cải thiện hệ vận động
Bên cạnh tác dụng lên cơ, vật lý trị liệu còn giúp kiểm soát triệu chứng đau một cách hiệu quả thông qua nhiều phương pháp phối hợp. Chẳng hạn như: Điện xung trị liệu, sóng ngắn, kỹ thuật kéo giãn,… giúp giải phóng các điểm co cứng và tăng tuần hoàn máu tại chỗ cho người bệnh.
Từ đó, cảm giác đau vùng lưng – đặc biệt tại khu vực cong lệch, được giảm đáng kể. Khi triệu chứng đau được kiểm soát hiệu quả, bệnh nhân có thể phục hồi biên độ vận động một cách an toàn. Sự cải thiện này tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện các động tác chức năng trong sinh hoạt hằng ngày.
Giảm đau, cải thiện chức năng vận động cho người bệnh
2.2. Cải thiện hình thái cột sống
Một tác động quan trọng khác của vật lý trị liệu trong điều trị vẹo cột sống là khả năng kiểm soát và ức chế tiến triển biến dạng cột sống. Khi được can thiệp đúng thời điểm, đặc biệt ở lứa tuổi đang tăng trưởng, vật lý trị liệu sẽ giúp duy trì hoặc phục hồi đường cong sinh lý nhờ tác động cơ học lên hệ cơ đối kháng.
Nhờ vậy, sự ổn định này làm chậm lại sự gia tăng của góc vẹo (góc Cobb) cũng như giảm nguy cơ phải sử dụng nẹp hoặc chỉ định phẫu thuật sau này. Chính vì vậy, điều trị vẹo cột sống bằng phương pháp vật lý trị liệu được coi là bước đầu tiên và quan trọng trong phác đồ điều trị bảo tồn.
2.3. Giảm đường cong bất thường của cột sống
Khi kết hợp đúng với đeo áo nẹp chỉnh hình, Schroth có khả năng cải thiện chỉ số Cobb – thước đo mức độ vẹo cột sống – đặc biệt rõ rệt ở trẻ trong độ tuổi tăng trưởng. Việc luyện tập đều đặn giúp làm chậm tiến triển và thậm chí làm giảm mức độ cong vẹo ở một số trường hợp.
2.4. Tăng sức mạnh cơ yếu, kéo giãn nhóm cơ co
Vẹo cột sống thường đi kèm với tình trạng mất cân đối giữa các nhóm cơ hai bên thân mình, gây rối loạn lực kéo lên cột sống. Vật lý trị liệu can thiệp vào sự mất cân bằng này bằng cách kéo giãn các cơ bị co rút (thường ở bên lõm) và tăng cường sức mạnh cho các cơ yếu (ở bên lồi). Việc điều chỉnh lực cơ theo hướng đối xứng giúp tái lập cân bằng cơ học quanh cột sống, góp phần tăng độ ổn định và ngăn ngừa nguy cơ cong vẹo tiếp tục tiến triển.
2.5. Cải thiện chức năng tuần hoàn, hô hấp
Biến dạng cột sống, đặc biệt là trong các trường hợp vẹo ngực, có thể làm giảm thể tích khoang ngực, ảnh hưởng đến chức năng hô hấp. Các bài tập hô hấp ba chiều trong Schroth giúp mở rộng lồng ngực bị chèn ép, từ đó cải thiện dung tích phổi và tăng hiệu quả thông khí – trao đổi khí. Việc nâng cao chức năng hô hấp không chỉ hỗ trợ thể lực cho người bệnh mà còn giúp phòng ngừa các biến chứng hô hấp do giới hạn thông khí gây ra.
2.6. Ngăn chặn sự phát triển của vẹo cột sống
Khi được áp dụng đúng thời điểm, đặc biệt ở trẻ đang trong giai đoạn tăng trưởng, vật lý trị liệu kết hợp với đeo nẹp chỉnh hình có thể làm chậm lại hoặc ngăn chặn hoàn toàn sự tiến triển của đường cong vẹo. Đây là phương pháp điều trị bảo tồn có độ an toàn cao, hiệu quả đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu lâm sàng, đồng thời giúp giảm thiểu khả năng phải phẫu thuật trong tương lai.
2.7. Tăng sự tự tin, ổn định sức khỏe tinh thần
Sự cải thiện về vóc dáng, chức năng vận động và khả năng kiểm soát cơ thể mang lại lợi ích rõ rệt về mặt tâm lý. Người bệnh, đặc biệt là trẻ em sẽ cảm thấy tự tin hơn khi giao tiếp, học tập và tham gia các hoạt động tập thể. Việc được tham gia tích cực vào quá trình điều trị cũng giúp xây dựng thái độ chủ động, tinh thần lạc quan và giảm bớt cảm giác lo âu, tự ti liên quan đến ngoại hình và bệnh tật.
3. Các bài tập, thiết bị hỗ trợ thường dùng trong điều trị vẹo cột sống bằng vật lý trị liệu
Dưới đây là những bài tập và thiết bị phổ biến thường được sử dụng trong quá trình tập vật lý trị liệu cho người bị vẹo cột sống, bao gồm:
- Cách thở khi tập schroth: Hỗ trợ mở rộng lồng ngực, tái tạo nhịp thở cân bằng hai bên.
- Bài tập kéo giãn: Giúp làm mềm mô cơ bị co rút và khôi phục lại sự cân bằng cơ học quanh cột sống.
- Thiết bị kéo giãn cột sống: Thường là giường kéo hoặc hệ thống treo giảm tải trọng, giúp giảm áp lực lên đốt sống.
- Đệm chỉnh hình và gối Schroth: Hỗ trợ duy trì tư thế đúng khi tập luyện và ngồi sinh hoạt hàng ngày.
- Điện xung và nhiệt trị liệu: Làm giảm co cứng cơ vùng vẹo, tăng cường tuần hoàn máu và giảm đau tại chỗ.
Tùy vào mức độ cong vẹo và giai đoạn phát triển của người bệnh, việc luyện tập cần được kết hợp với đeo áo nẹp chỉnh hình để đạt hiệu quả tối ưu. Bởi vì, áo nẹp giúp duy trì trục chỉnh sửa trong khi các bài tập kéo giãn và tăng cường cơ hỗ trợ ổn định cấu trúc và ngăn ngừa tiến triển vẹo.
4. Kết quả cải thiện thực tế tại trung tâm Myrehab Matsuoka
Tại Trung tâm Phục hồi chức năng Myrehab Matsuoka, các kết quả lâm sàng cho thấy hiệu quả trị liệu vẹo cột sống được cải thiện đáng kể. Bệnh nhân đến điều trị được đánh giá đầy đủ từ góc Cobb trên X-quang, thăng bằng tĩnh – động, hình thái cột sống ba chiều đến khả năng vận động và triệu chứng đau.
Theo thống kê nội bộ từ trung tâm, nhiều bệnh nhân có góc vẹo Cobb (Cobb angle) giảm trung bình từ 5–12 độ sau 3–6 tháng tập luyện, đặc biệt ở nhóm tuổi tiền dậy thì. Nhờ tuân thủ phác đồ Schroth cá nhân hóa kết hợp kéo giãn cột sống, điện xung và hướng dẫn tập luyện tại nhà. Một số trường hợp điều trị nổi bật tại Myrehab Matsuoka có thể kể đến như:
- Bé gái 13 tuổi, phát hiện vẹo cột sống 1 năm nay với góc Cobb từ T2-T12 38 độ, sau 12 buổi điều trị tại trung tâm, giảm 8 độ từ 38 độ xuống còn 30 độ, cột sống linh hoạt tốt hơn, bệnh nhân đã nhận thức rõ hơn về tư thế đang gặp phải và điều chỉnh lại đúng cách trong sinh hoạt hàng ngày.
- Bệnh nhân nữ (47 tuổi), vẹo nhẹ kèm đau, sau 10 buổi điều trị, bệnh nhân đã hết đau cổ vai gáy và đau lưng, tăng tầm vận động và linh hoạt cột sống.
- Bạn N.M.L (11 tuổi), vẹo cột sống nhẹ, sau 10 buổi điều trị trong vòng gần 2 tháng và tập luyện với tần suất 2 buổi/tuần tại MYREHAB – MATSUOKA. Bạn L. đã có những chuyển biến rất tốt biểu hiện qua những chỉ số về độ lệch đỉnh và góc Cobb. Về góc Cobb của bạn L. đã có sự thay đổi rất tích cực, giảm từ 12 độ xuống còn 0 độ. Góc gù cột sống ngực cũng giảm được từ 35 độ xuống còn 26 độ.
Vật lý trị liệu cong vẹo cột sống là phương pháp an toàn, phù hợp nhiều độ tuổi. Khi được kết hợp đúng cách với bài tập chuyên biệt, thiết bị hỗ trợ và kỹ thuật phù hợp, người bệnh có thể cải thiện vận động rõ rệt và nâng cao chất lượng sống. Tuy hiệu quả trị liệu vẹo cột sống còn phụ thuộc vào thời điểm can thiệp và mức độ tuân thủ phác đồ, nhưng nếu được phối hợp đa chuyên khoa hợp lý, kết quả điều trị có thể được duy trì lâu dài và bền vững.
MYREHAB MATSUOKA – Trung tâm phục hồi chức năng hợp tác Việt Nam – Nhật Bản
- Hotline: 1900 3181
- Website: https://myrehab-matsuoka.com
- Facebook: https://www.facebook.com/myrehab.official
- Địa chỉ: Tầng 2 Tòa nhà CONINCO, số 4 Tôn Thất Tùng, phường Kim Liên, Hà Nội.
