Phẫu thuật thoát vị đĩa đệm là một bước can thiệp quan trọng, thường được chỉ định khi bệnh nhân xuất hiện dấu hiệu chèn ép thần kinh nặng hoặc không đáp ứng với điều trị bảo tồn. Trong những trường hợp đã xác định rõ ràng chỉ định ngoại khoa, việc can thiệp đúng thời điểm đóng vai trò then chốt trong kiểm soát triệu chứng. Nhờ đó, chức năng vận động được cải thiện đáng kể, đồng thời nguy cơ tiến triển biến chứng được hạn chế tối đa.
1. Thoát vị đĩa đệm là gì?
Thoát vị đĩa đệm là tình trạng nhân nhầy trong đĩa đệm thoát ra ngoài bao xơ do tổn thương hoặc thoái hóa cấu trúc. Khi thoát vị xảy ra, khối nhân nhầy sẽ chèn ép vào rễ thần kinh, từ đó gây ra cho người bệnh các triệu chứng như: Đau, tê bì, yếu chi,…
Tổn thương này thường xuất hiện tại cột sống thắt lưng hoặc cột sống cổ, gây ảnh hưởng đáng kể đến khả năng vận động và sinh hoạt hằng ngày. Đặc biệt, bệnh có thể tiến triển qua nhiều giai đoạn khác nhau, với mức độ chèn ép và biến chứng ngày càng nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời.
Thoát vị đĩa đệm có thể gây ra những biến chứng cực kỳ nghiêm trọng
2. Các giai đoạn của thoát vị đĩa đệm
Dưới đây là các giai đoạn tiến triển của thoát vị đĩa đệm cũng như mức độ ảnh hưởng ở từng giai đoạn, nhằm giúp người bệnh dễ dàng xác định được thời điểm can thiệp điều trị hợp lý:
2.1. Giai đoạn lồi đĩa đệm (Disc bulging)
Ở giai đoạn lồi đĩa đệm, bao xơ bắt đầu biến dạng nhưng nhân nhầy vẫn còn nằm trong giới hạn của bao xơ, chưa thoát ra ngoài. Do chưa gây chèn ép trực tiếp lên rễ thần kinh, các triệu chứng lâm sàng thường mơ hồ, chủ yếu biểu hiện dưới dạng đau lưng âm ỉ hoặc thoáng qua sau vận động sai tư thế.
Ở thời điểm này, bệnh nhân hiếm khi có dấu hiệu thần kinh điển hình như tê bì hay yếu chi. Tuy nhiên, nếu không điều trị kịp thời, tình trạng lồi đĩa đệm có thể tiến triển thành thoát vị thực sự. Do đó, việc can thiệp sớm bằng vật lý trị liệu giống như tại Myrehab Matsuoka kết hợp điều trị nội khoa sẽ mang lại hiệu quả cao, giúp ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chức năng vận động một cách bền vững.
2.2. Giai đoạn thoát vị có chèn ép rễ thần kinh
Trong giai đoạn này, nhân nhầy đã xuyên qua bao xơ và thoát ra ngoài, trực tiếp chèn ép lên rễ thần kinh. Hậu quả là bệnh nhân bắt đầu xuất hiện các triệu chứng rõ rệt như đau lan theo rễ chi, tê bì vùng chi dưới hoặc yếu cơ. Chính vì vậy, trong trường hợp điều trị bảo tồn tích cực nếu không hiệu quả thì bệnh nhân cân nhắc phẫu thuật, nhằm giải phóng chèn ép và phòng ngừa tổn thương thần kinh tiến triển.
2.3. Giai đoạn nặng (Có biến chứng thần kinh)
Khi khối thoát vị lớn gây chèn ép nghiêm trọng, đặc biệt là xuất hiện hội chứng chùm đuôi ngựa hoặc mất kiểm soát đại tiểu tiện. Đây là tình huống cấp cứu ngoại khoa thần kinh, chỉ định phẫu thuật khẩn để giải ép, ngăn ngừa tổn thương không hồi phục. Nếu không xử lý kịp thời, tổn thương thần kinh có thể trở nên không hồi phục, dẫn đến yếu liệt chi, rối loạn cơ vòng và thậm chí là tàn phế vĩnh viễn.
3. Phẫu thuật thoát vị đĩa đệm là gì?
Phẫu thuật thoát vị đĩa đệm là phương pháp can thiệp nhằm loại bỏ phần nhân nhầy đã thoát ra ngoài và đang chèn ép lên rễ thần kinh hoặc tủy sống. Thông qua việc giải phóng áp lực này, phẫu thuật giúp giảm nhanh triệu chứng đau, phục hồi chức năng vận động và ngăn ngừa nguy cơ tổn thương thần kinh kéo dài.
Tùy vào vị trí và mức độ tổn thương, bác sĩ sẽ sử dụng cho bệnh nhân các kỹ thuật phẫu thuật khác nhau, bao gồm: Vi phẫu, nội soi qua ống banh kết hợp giải ép – hàn xương hoặc thay đĩa nhân tạo… Mỗi phương pháp đều có chỉ định riêng và được lựa chọn dựa trên đánh giá lâm sàng chi tiết.
Phẫu thuật thoát vị đĩa đệm cho bệnh nhân
4. Nên phẫu thuật thoát vị ở giai đoạn nào?
Chỉ định phẫu thuật thường được đặt ra khi các biện pháp điều trị bảo tồn thất bại sau khoảng 6–8 tuần áp dụng liên tục. Ở giai đoạn này, nếu bệnh nhân vẫn còn đau dữ dội, đau lan xuống chi, tê yếu cơ hoặc hạn chế vận động, đó là dấu hiệu cảnh báo cần can thiệp ngoại khoa.
Đặc biệt, các triệu chứng như mất cảm giác, teo cơ, hoặc giảm phản xạ gân xương là chỉ điểm rõ ràng cho tổn thương thần kinh tiến triển. Trong các trường hợp nghiêm trọng hơn như hội chứng chùm đuôi ngựa, rối loạn đại tiểu tiện, hoặc liệt chi tiến triển, phẫu thuật không còn là lựa chọn mà trở thành yêu cầu bắt buộc.
Phẫu thuật thoát vị đĩa đệm được thực hiện đúng thời điểm không chỉ giúp giải phóng chèn ép thần kinh mà còn bảo toàn tối đa chức năng vận động và phòng ngừa di chứng lâu dài. Do đó, việc xác định chính xác giai đoạn bệnh đóng vai trò then chốt trong quyết định điều trị.
5. Vì sao bệnh nhân nên cân nhắc điều trị bảo tồn trong giai đoạn sớm hoặc không có biến chứng thần kinh tiến triển?
Điều trị bảo tồn không chỉ an toàn mà còn mang lại những hiệu quả tuyệt vời cho người bệnh như:
- Giảm đau rõ rệt: Đa số bệnh nhân có thể phục hồi chức năng vận động và cải thiện việc giảm đau khi áp dụng đúng phác đồ điều trị.
- Giảm thiểu nguy cơ tai biến hậu phẫu: Phẫu thuật cột sống luôn tiềm ẩn biến chứng như nhiễm trùng, tổn thương rễ thần kinh, rò dịch não tủy hoặc tái thoát vị.
- Tránh rủi ro đối với người cao tuổi và có bệnh lý nền: Bệnh nhân có nguy cơ gây mê cao hoặc mắc bệnh tim mạch, tiểu đường… nên ưu tiên bảo tồn để tránh rủi ro.
- Tăng khả năng tuân thủ điều trị lâu dài: Bảo tồn giúp người bệnh chủ động tham gia vào quá trình hồi phục thông qua tập luyện các bài tập phục hồi chức năng, thay đổi lối sống và chăm sóc cột sống đúng cách.
Nên cân nhắc điều trị bảo tồn trước khi quyết định phẫu thuật
6. Lời khuyên hữu ích từ bác sĩ phục hồi chức năng
Theo khuyến nghị của bác sĩ chuyên khoa phục hồi chức năng, không phải mọi trường hợp thoát vị đĩa đệm đều cần phẫu thuật. Quyết định phẫu thuật cần dựa trên đánh giá toàn diện, bao gồm triệu chứng lâm sàng, kết quả hình ảnh học như MRI và mức độ đáp ứng với điều trị nội khoa.
Ngoài ra, trong trường hợp đã tiến hành phẫu thuật, việc xây dựng một kế hoạch tập phục hồi chức năng sau mổ là bắt buộc. Đây chính là yếu tố then chốt giúp duy trì kết quả điều trị sau phẫu thuật, đồng thời phòng ngừa nguy cơ tái phát và cải thiện chất lượng sống lâu dài cho người bệnh.
Phẫu thuật thoát vị đĩa đệm là một phương pháp điều trị xâm lấn có chỉ định khi thất bại với điều trị bảo tồn hoặc xuất hiện biến chứng thần kinh nghiêm trọng. Nếu can thiệp đúng thời điểm, phẫu thuật kết hợp với chương trình phục hồi chức năng bài bản có thể giúp người bệnh cải thiện triệu chứng, bảo tồn chức năng thần kinh và hạn chế tiến triển di chứng về lâu dài
MYREHAB MATSUOKA – Trung tâm phục hồi chức năng hợp tác Việt Nam – Nhật Bản
- Hotline: 1900 3181
- Website: https://myrehab-matsuoka.com
- Facebook: https://www.facebook.com/myrehab.official
- Địa chỉ: Tầng 2 Tòa nhà CONINCO, số 4 Tôn Thất Tùng, Phường Kim Liên, Hà Nội
