Giãn cơ chuyên sâu đang dần trở thành một liệu pháp được ưa chuộng trong quá trình phục hồi chức năng vận động. Phương pháp này không chỉ giúp giảm đau tức thời mà còn hỗ trợ khôi phục tầm vận động sinh lý, ngăn ngừa các biến chứng do co rút cơ hoặc lệch trục khớp gây ra. Trong đó, kỹ thuật giãn cơ chuyên sâu được chứng minh là có khả năng giảm căng cơ, cải thiện linh hoạt, đồng thời tăng cường tuần hoàn máu và trao đổi chất tại chỗ.
1. Các nghiên cứu y học về tác dụng của giãn cơ chuyên sâu
Theo một tổng quan nghiên cứu được công bố trên Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy của Arcanjo và cộng sự (2022), giãn cơ chủ động – đặc biệt là kỹ thuật PNF (Proprioceptive Neuromuscular Facilitation – Tạo điều kiện thuận lợi cho thần kinh cơ bản thể) – cho thấy khả năng cải thiện đáng kể biên độ vận động khớp ở nhóm bệnh nhân mắc hội chứng đau thắt lưng mạn tính. Ngoài ra, nhóm bệnh nhân sau thay khớp háng hoặc khớp gối, khi được áp dụng kỹ thuật giãn cơ sâu trong 6 tuần, cũng cải thiện rõ rệt khả năng đi lại và mức độ đau theo thang VAS.
Đặc biệt, với vận động viên thể thao, theo một nghiên cứu của Zaworski, K., & Latosiewicz, R. (2021) cho thấy cải thiện đáng kể biên độ vận động, giảm đau và phục hồi chức năng nhanh hơn sau chấn thương thể thao. Cụ thể, thử nghiệm kết hợp trị liệu thủ công và PNF ở bệnh nhân đau lưng cho thấy cải thiện chức năng vượt trội so với liệu pháp chủ động truyền thống.
2. Giãn cơ hỗ trợ điều trị bệnh gì? Có thay thế vật lý trị liệu được không?
Kỹ thuật giãn cơ chuyên sâu đang được ứng dụng rộng rãi trong điều trị nhiều rối loạn cơ xương khớp và thần kinh. Đặc biệt, những người mắc các bệnh lý như đau thắt lưng mạn tính, hội chứng ống cổ tay, viêm gân, rối loạn cơ co rút sau tai biến, hoặc chấn thương thể thao thường được chỉ định giãn cơ để phục hồi chức năng vận động. Kỹ thuật này giúp cải thiện sự mềm mại của cơ, tăng biên độ vận động khớp và giảm cảm giác căng tức do co rút cơ kéo dài.
Ngoài ra, giãn cơ chuyên sâu còn hỗ trợ hiệu quả trong các trường hợp rối loạn tư thế như vẹo cột sống, lệch khung chậu, gù lưng ở trẻ hoặc người trưởng thành do tư thế sai lâu ngày. Với người cao tuổi, kỹ thuật này giúp làm chậm quá trình thoái hóa khớp và duy trì khả năng vận động độc lập.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng giãn cơ chuyên sâu không phải là phương pháp điều trị thay thế hoàn toàn cho vật lý trị liệu. Thay vào đó, nó đóng vai trò bổ trợ trong một phác đồ phục hồi toàn diện, bao gồm điện trị liệu, vận động trị liệu, bài tập cá nhân hóa và hướng dẫn thay đổi lối sống. Việc lựa chọn phương pháp phù hợp phụ thuộc vào tình trạng bệnh lý, mục tiêu điều trị và sự đánh giá chuyên môn từ bác sĩ phục hồi chức năng.
Giãn cơ vùng vai gáy
3. Lợi ích lâu dài và nguy cơ khi tự giãn sai
Tuy giãn cơ mang lại nhiều hiệu quả tích cực cho sức khỏe cơ xương khớp, nhưng nó chỉ thực sự an toàn và hiệu quả khi được thực hiện đúng cách. Dưới đây là lợi ích bền vững và những rủi ro tiềm ẩn người bệnh cần lưu ý:
3.1. Lợi ích của giãn cơ chuyên sâu về lâu dài
Khi được thực hiện đúng kỹ thuật và theo dõi bởi chuyên gia, giãn cơ chuyên sâu mang lại nhiều lợi ích rõ rệt. Về mặt sinh lý, nó giúp tăng tính đàn hồi của cơ, cải thiện lưu thông máu và hỗ trợ phục hồi vi thể trong mô mềm sau vận động. Về lâu dài, giãn cơ giúp ổn định hệ thống cơ – xương – khớp, giảm nguy cơ chấn thương, đau mỏi cơ và cải thiện hiệu suất vận động.
Đặc biệt với người mắc bệnh lý mạn tính như thoái hóa khớp, vẹo cột sống hay chấn thương sau tai biến, giãn cơ đều đặn giúp duy trì biên độ vận động khớp, ngăn ngừa co rút và hạn chế tình trạng lệch trục cơ thể. Đây cũng là bước chuẩn bị lý tưởng trước các bài tập trị liệu hoặc vận động thể thao chuyên sâu, góp phần nâng cao chất lượng sống và phòng ngừa tái phát đau.
3.2. Hậu quả khi tự giãn cơ
Ngược lại, việc tự giãn cơ không đúng cách có thể gây phản tác dụng. Nếu kéo giãn quá mức hoặc sai hướng, người tập dễ gặp phải tổn thương sợi cơ, bong gân hoặc viêm gân. Với những trường hợp có bệnh lý nền về cơ xương khớp, giãn sai còn làm nặng thêm lệch khớp, mất cân bằng cơ lực và gây đau kéo dài.
Một sai lầm phổ biến là không đánh giá đúng tình trạng co rút hay mất cân bằng cơ lực trước khi giãn, khiến lực giãn tác động lên vùng không phù hợp. Ngoài ra, giãn cơ không khởi động, không kiểm soát nhịp thở hoặc thiếu sự theo dõi của chuyên gia có thể khiến tình trạng căng cứng càng nghiêm trọng hơn.
Tự giãn cơ tại nhà có thể gây ra những rủi ro cực nguy hiểm
4. Quy trình giãn cơ chuyên sâu tại Myrehab Matsuoka
Tại Myrehab Matsuoka, kỹ thuật giãn cơ chuyên sâu được triển khai theo quy trình khoa học với 4 bước như sau:
- Bước 1: Dưới sự trực tiếp thực hiện của bác sĩ và kỹ thuật viên có trình độ cao, quá trình thăm khám được tiến hành kết hợp giữa kinh nghiệm lâm sàng và hệ thống máy đo hiện đại (như DIERS) để đánh giá chi tiết độ căng cơ, sự bất đối xứng cơ thể và tư thế.
- Bước 2: Lập phác đồ giãn cơ cá nhân hóa: Dựa vào kết quả đánh giá, chuyên viên thiết kế bài giãn cơ phù hợp với từng vùng cơ, mức độ co rút và mục tiêu trị liệu.
- Bước 3: Thực hiện giãn cơ chuyên sâu: Kết hợp kỹ thuật thủ công, dụng cụ hỗ trợ và máy móc nhằm tác động chính xác vào cơ đang co rút, tăng hiệu quả giãn.
- Bước 4: Theo dõi, tái khám và điều chỉnh định kỳ: Sau mỗi liệu trình, khách hàng được đánh giá lại để điều chỉnh bài giãn hoặc kết hợp với các phương pháp phục hồi khác khi cần.
Vật lý trị liệu giãn là một trong những liệu pháp, mang lại nhiều lợi ích dài hạn trong phục hồi chức năng và chăm sóc sức khỏe cơ – xương – khớp. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả và tránh rủi ro khi thực hiện sai kỹ thuật, người bệnh nên lựa chọn các địa chỉ phục hồi chức năng uy tín. Đừng để những cơn đau kéo dài trở thành mãn tính, hãy đến với Myrehab Matsuoka để bắt đầu chăm sóc hệ cơ xương khớp của bạn một cách khoa học và an toàn từ hôm nay.
MYREHAB MATSUOKA – Trung tâm phục hồi chức năng hợp tác Việt Nam – Nhật Bản
- Hotline: 1900 3181
- Website: myrehab-matsuoka.com
- Facebook: https://www.facebook.com/myrehab.official
- Địa chỉ: Tầng 2 Tòa nhà CONINCO, số 4 Tôn Thất Tùng, phường Kim Liên, TP Hà Nội.
Nguồn:
[1] Arcanjo, Fabio Luciano et al. “Proprioceptive neuromuscular facilitation training reduces pain and disability in individuals with chronic low back pain: A systematic review and meta-analysis.” Complementary therapies in clinical practice vol. 46 (2022): 101505. doi:10.1016/j.ctcp.2021.101505
[2] Zaworski, Kamil, and Robert Latosiewicz. “The effectiveness of manual therapy and proprioceptive neuromuscular facilitation compared to kinesiotherapy: a four-arm randomized controlled trial.” Eur J Phys Rehabil Med 57.2 (2021): 280-287.
