Bóng rổ là một bộ môn thể thao mang tính đối kháng cao nên yêu cầu người chơi cần phải vận động với cường độ vận động mạnh, gây ra áp lực lớn lên hệ cơ xương khớp. Hơn nữa, đây là môn cần sự tiếp sức gần giữa các người chơi nên việc xảy ra chấn thương bất cứ lúc nào là hoàn toàn dễ hiểu. Đặc biệt, nếu không được phòng ngừa và xử trí đúng cách, những chấn thương trong môn thể thao này có thể ảnh hưởng lâu dài đến khả năng thi đấu.
1. Vì sao chơi bóng rổ dễ gây chấn thương?
Bóng rổ là môn thể thao đòi hỏi sự phối hợp liên tục giữa chạy nước rút, bật nhảy và xoay người nhanh. Những động tác này đã vô tình tạo áp lực dồn lên khớp gối, cổ chân và cột sống. Hơn thế, nếu kỹ thuật chưa chuẩn xác, nguy cơ chấn thương bóng rổ càng cao.
Một yếu tố khác là thời gian tập luyện và thi đấu thường kéo dài cùng với việc thi đấu trên mặt sân cứng khiến các va chạm dễ gây tổn thương. Cơ bắp và dây chằng phải hoạt động cường độ lớn, dễ rơi vào tình trạng quá tải. Đặc biệt, các vận động viên trẻ thường chủ quan trong khởi động và phục hồi sau tập, càng làm gia tăng tỷ lệ chấn thương bóng rổ cho người chơi.
Bóng rổ là môn thể thao rất dễ gây ra chấn thương
(Nguồn: VnExpress)
2. Các chấn thương thường gặp khi chơi bóng rổ là gì?
Khi chơi môn bóng rổ, người tập thường gặp phải những chấn thương như:
2.1. Runner’s knee
Runner’s knee là tình trạng đau gối phổ biến ở người chơi bóng rổ do lặp lại động tác chạy và bật nhảy nhiều lần. Đây cũng là nguyên nhân chính gây đau gối khi chơi bóng rổ ở đa số các vận động viên trẻ. Lý do là bởi khi sụn dưới xương bánh chè bị quá tải, cơn đau xuất hiện ở mặt trước đầu gối. Điều này thường khiến người bệnh cảm thấy khó khăn khi lên xuống cầu thang hoặc ngồi xổm lâu.
2.2. Bong gân mắt cá chân
Bong gân mắt cá chân thường xuất hiện khi người chơi tiếp đất không đúng tư thế sau cú bật nhảy. Nguyên nhân là bởi dây chằng quanh mắt cá bị kéo giãn quá mức, gây đau nhức và sưng nề. Lâu dần, tình trạng này khiến vận động viên khó tiếp tục thi đấu và cần nghỉ ngơi dài ngày. Thời gian phục hồi trung bình từ 2 đến 6 tuần tùy mức độ tổn thương.
Bong gân mắt cá chân khi chơi bóng rổ
(Nguồn: Vinmec)
2.3. Chấn thương ngón tay
Đây là một trong những chấn thương tay phổ biến nhất khi chơi bóng rổ. Chấn thương này thường xuất hiện trong quá trình bắt bóng hoặc tranh chấp bóng, khiến ngón tay dễ bị gập đột ngột dẫn đến bong gân, trật khớp hoặc gãy xương…
2.4. Đau thắt lưng khi bật nhảy
Nếu không khởi động đầy đủ và chú trọng vào kỹ thuật, người chơi bóng rổ rất dễ bị đau thắt lưng khi bật nhảy. Tình trạng này thường xuất hiện khi người chơi bóng rổ thực hiện động tác bật nhảy và tiếp đất liên tục, khiến cho cột sống chịu áp lực nén lặp lại nhiều lần, gây căng cơ hoặc thoát vị đĩa đệm, dẫn đến người bệnh cảm thấy đau khi cúi gập hoặc xoay người.
3. Phương pháp phục hồi và bài tập khuyến nghị dành cho người bị chấn thương bóng rổ
3.1. Nên làm gì để phục hồi chấn thương bóng rổ?
Quá trình phục hồi phụ thuộc vào loại chấn thương và mức độ tổn thương, cụ thể như sau:
3.1.1. Phục hồi chấn thương Runner’s knee
- Xử trí ban đầu: Nghỉ ngơi, chườm lạnh 15–20 phút/lần, 3–4 lần/ngày để giảm đau và viêm.
- Phục hồi chức năng:
- Giai đoạn đầu: Tập kéo giãn cơ đùi trước, cơ đùi sau và cơ hông.
- Giai đoạn sau: Tập tăng cường sức mạnh cơ tứ đầu đùi và cơ mông bằng squat nhẹ, leg raise.
- Lời khuyên: Điều chỉnh kỹ thuật bật nhảy, hạn chế tập luyện trên bề mặt cứng.
3.1.2. Phục hồi chấn thương bong gân mắt cá chân
- Xử trí ban đầu: Áp dụng nguyên tắc R.I.C.E (Rest – nghỉ ngơi, Ice – chườm lạnh, Compression – băng ép, Elevation – kê cao).
- Phục hồi chức năng:
- Tuần 1–2: Vận động nhẹ, xoay khớp cổ chân thụ động, tập co duỗi ngón chân.
- Tuần 3–4: Tập tạ nhẹ, dây kháng lực để tăng sức mạnh cơ quanh cổ chân.
- Sau 4 tuần: Tập thăng bằng trên balance board, nhảy bật nhẹ để chuẩn bị quay lại sân.
- Lời khuyên: Luôn băng cổ chân khi thi đấu để giảm nguy cơ tái phát.
3.1.2. Phục hồi chấn thương ngón tay
- Xử trí ban đầu: Chườm lạnh, cố định ngón tay bằng nẹp hoặc băng dính y tế.
- Phục hồi chức năng:
- Sau 1–2 tuần: Tập gập – duỗi ngón tay nhẹ nhàng, nắm bóng mềm để duy trì linh hoạt.
- Sau 3–4 tuần: Tập cường độ cao hơn với bóng cứng hoặc dây kháng lực cho bàn tay.
- Lời khuyên: Khi bắt bóng, nên xòe rộng bàn tay và thả lỏng ngón để tránh lực va chạm trực tiếp.
3.1.2. Phục hồi chấn thương đau thắt lưng khi bật nhảy
- Xử trí ban đầu: Nghỉ ngơi, chườm lạnh trong 48 giờ đầu, sau đó có thể chườm nóng để thư giãn cơ.
- Phục hồi chức năng:
- Tập cơ core (plank, bird-dog, bridge) để ổn định cột sống.
- Kéo giãn cơ lưng, cơ hông và gân kheo hằng ngày.
- Trị liệu bằng điện xung hoặc sóng ngắn để giảm đau.
- Lời khuyên: Luôn khởi động kỹ, chú ý kỹ thuật bật nhảy – tiếp đất, và kết hợp tập sức mạnh cơ bụng – lưng để phòng tái phát.
>>> Xem thêm: Phục hồi chấn thương thể thao do lật cổ chân: Quay lại sân bóng sau 04 buổi điều trị
3.2. Gợi ý bài tập phục hồi chấn thương
Trong quá trình hồi phục sau rách sụn chêm, việc tập luyện đúng cách đóng vai trò quan trọng giúp cải thiện chức năng khớp, giảm đau và ngăn ngừa tái phát. Dưới đây là những bài tập đơn giản, dễ áp dụng mà người bệnh có thể tham khảo:
- Bài tập gồng cơ tĩnh: Nằm ngửa, duỗi thẳng chân bị thương, gồng cơ đùi trước trong 5 – 10 giây rồi thả lỏng. Lặp lại 10 – 15 lần mỗi buổi.
- Bài tập nâng chân thẳng: Nằm ngửa, chân bị thương duỗi thẳng, chân còn lại co gối. Nâng chân bị thương lên khỏi mặt đất khoảng 30cm, giữ 5 giây rồi hạ xuống.
- Bài tập gập duỗi gối nhẹ: Nằm ngửa, từ từ trượt gót chân về phía mông, gập gối hết mức có thể rồi duỗi thẳng ra. Thực hiện 10 – 12 lần.
- Bài tập mini squats: Đứng thẳng, hai chân rộng bằng vai, hạ người xuống khoảng 30 độ rồi đứng thẳng dậy. Giúp tăng sức mạnh cơ đùi và ổn định khớp.
Kết hợp luyện tập thêm các bài tập phục hồi chức năng tại Myrehab Matsuoka
4. Bí quyết phòng ngừa chấn thương khi tập luyện và thi đấu bóng rổ
Người chơi bóng rổ có thể chủ động giảm nguy cơ chấn thương nếu tuân thủ các nguyên tắc an toàn với một số bí quyết cực đơn giản như:
- Khởi động kỹ với các bài kéo giãn cơ, làm nóng khớp gối và cổ chân.
- Mang giày thể thao chuyên dụng, lựa chọn giày ôm phần cổ chân và phù hợp với bề ngang của chân, nên chọn đế lót giày cách đầu ngón chân I bằng độ rộng một ngón tay.
- Điều chỉnh cường độ tập luyện phù hợp, tránh tăng khối lượng đột ngột.
- Luyện tập kỹ thuật bật nhảy và tiếp đất đúng tư thế để bảo vệ cột sống.
- Duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, bổ sung protein và canxi cho hệ xương.
- Thực hiện bài tập phòng ngừa chấn thương bóng rổ dưới sự hướng dẫn của chuyên gia.
- Thường xuyên giãn cơ chuyên sâu để kéo dài sợi cơ, tăng độ dẻo dai và cải thiện biên độ vận động.
Kết luận
Chấn thương bóng rổ là tình trạng phổ biến, ảnh hưởng đến cả vận động viên và người chơi nghiệp dư. Để được thăm khám và điều trị chấn thương, quý khách vui lòng đặt lịch qua số Hotline: 1900 3181 để được đội ngũ nhân viên của Myrehab Matsuoka hỗ trợ trong thời gian sớm nhất.
MYREHAB MATSUOKA – Trung tâm phục hồi chức năng hợp tác Việt Nam – Nhật Bản
- Hotline: 1900 3181
- Website: myrehab-matsuoka.com
- Facebook: https://www.facebook.com/myrehab.official
- Địa chỉ: Tầng 2 Tòa nhà CONINCO, Số 4 Tôn Thất Tùng, Phường Kim Liên, TP Hà Nội.
