Bài viết được viết bởi Ths. BS Vũ Thị Hằng và được tham vấn chuyên môn bởi BS CKII. Nguyễn Thị Ngọc Lan – Bác sĩ phụ trách chuyên môn tại Trung tâm Trị liệu và Phục hồi chức năng MYREHAB – MATSUOKA.
Việc tập vật lý trị liệu sau khi chấn thương hoặc phẫu thuật cổ tay là một nhiệm vụ quan trọng nhằm khôi phục chức năng cho khuỷu tay bệnh nhân. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu các bài tập vật lý trị liệu cho khuỷu tay cực kỳ đơn giản, dễ thực hiện và các lưu ý quan trọng trong quá trình hồi phục khuỷu tay, giúp bệnh nhân có thể sớm hồi phục.
1. Mục đích tập vật lý trị liệu cho khuỷu tay
Sau khi gặp phải chấn thương khuỷu tay, bất kể là bệnh nhân điều trị bảo tồn hay điều trị phẫu thuật, việc tập vật lý trị liệu là một điều vô cùng cần thiết. Việc tập vật lý trị liệu cho khuỷu tay nhằm mục đích:
- Giảm đau, chống viêm: Tập vật lý trị liệu giúp giảm đau và thư giãn cho khuỷu tay. Chương trình tập bao gồm giãn cơ và các bài massage.
- Tăng cường sự linh hoạt: Phục hồi lại sự linh hoạt cho các khớp khuỷu tay
- Tăng cường sức mạnh: Tập các bài tập chủ động kèm theo kháng lực sẽ giúp phục hồi sức mạnh cho cơ bắp vùng khuỷu hiệu quả
2. 10 bài tập vật lý trị liệu cho khuỷu tay đơn giản và hiệu quả
Tập vật lý trị liệu cho khuỷu tay Dưới đây là 4 nhóm bài tập vật lý trị liệu cho khuỷu tay đơn giản, có thể áp dụng với mọi tình trạng chấn thương khuỷu tay:
2.1. 2 bài tập giúp giảm đau cho khuỷu tay
Bài tập 1: Massage khuỷu tay
Lợi ích bài tập: Dành cho bệnh nhân ở mọi giai đoạn, giúp bệnh nhân thư giãn và giảm đau khuỷu tay hiệu quả.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Dùng bàn tay lành nắm cẳng tay bên yếu.
- Bước 2: Nhẹ nhàng xoay từ trong ra ngoài.
- Bước 3: Lặp lại cho tới khuỷu tay.
Tần suất tập: Khoảng 3 – 4 lần mỗi ngày. [1]
Bài tập 2: Kéo giãn khuỷu tay
Lợi ích bài tập: Giúp bệnh nhân giảm đau và kích thích khả năng vận động của bệnh nhân.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Người hỗ trợ nắm cổ tay bệnh nhân, tay còn lại đỡ bắp tay (phần gần trên khuỷu tay).
- Bước 2: Nhẹ nhàng ấn cẳng tay xuống theo góc 10 độ so với bắp tay.
- Bước 3: Giữ trong khoảng 30 giây.
Tần suất tập: Từ 3 – 4 lần mỗi ngày. [2]
2.2. 4 bài tập tăng cường tầm hoạt động khớp khuỷu
Bài tập 1: Gập khuỷu tay
Cách thực hiện:
- Bước 1: Đặt cẳng tay lên một mặt phẳng (mặt bàn).
- Bước 2: Nhẹ nhàng kéo khuỷu tay về vai.
- Bước 3: Giữ trong khoảng 10 giây.
- Bước 4: Hạ tay về vị trí cũ, sau đó lặp lại bước 1.
Tần suất tập: Lặp lại 10 lần/set. tập 3 – 4 lần/ngày. [3]
Bài tập 2: Duỗi khuỷu tay
Dụng cụ tập: 1 chiếc khăn tắm
Cách thực hiện:
- Bước 1: Đặt khăn tắm đã gấp hoặc cuộn lại lên 1 mặt phẳng.
- Bước 2: Đặt bàn tay hoặc bắp tay ở trên khăn.
- Bước 3: Dùng hết sức duỗi tay về phía trước.
- Bước 4: Giữ trong khoảng 10 giây.
- Bước 5: Kéo tay về vị trí cũ.
Tần suất tập: Từ 3 – 4 lần mỗi ngày. [3]
Bài tập 3: Sấp ngửa cẳng tay chủ động
Dụng cụ tập: Trong giai đoạn đầu có thể không cần dùng dụng cụ, nếu bệnh nhân đã khỏe có thể cầm 1 cây gậy hoặc quả tạ nhỏ.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Đặt tay úp xuống.
- Bước 2: Xoay cẳng tay ngửa lên trên.
- Bước 3: Giữ trong khoảng 10 giây.
- Bước 4: Xoay tay về vị trí cũ, sau đó lặp lại bước 1.
Tần suất tập: Từ 4 – 5 lần mỗi ngày. [4]
Bài tập 4: Sấp ngửa cẳng tay có hỗ trợ
Cách thực hiện:
- Bước 1: Đặt lòng bàn tay ngửa lên trên.
- Bước 2: Xoay cổ tay úp xuống, giữ trong khoảng 3 giây.
- Bước 3: Lật ngửa cổ tay trở về tư thế ban đầu.
Tần suất tập: Từ 4 – 5 lần mỗi ngày. [5]
2.2. 4 bài tập tăng cường sức mạnh cho khuỷu tay
Bài tập 1: Gập duỗi khuỷu tay với dây kháng lực
Dụng cụ tập: Dây kháng lực
Cách thực hiện:
- Bước 1: Nằm hoặc đứng, cố định dây kháng lực vào một điểm tựa.
- Bước 2: Nắm dây kháng lực, khuỷu tay cong.
- Bước 3: Dùng khuỷu tay kéo cổ tay về sát thân.
- Bước 4: Giữ nguyên tư thế trong khoảng 4 giây.
- Bước 5: Từ từ trả dây về vị trí cũ.
Tần suất tập: Lặp lại 5 – 7 lần/set.
Bài tập 2: Chống đẩy tường
Cách thực hiện:
- Bước 1: Đứng cách tường khoảng 2 gang tay.
- Bước 2: Đặt 2 tay trong tư thế đẩy tường, vào vị trí.
- Bước 3: Ấn người về phía tường, cho tới khi đầu sắp chạm vào tường.
- Bước 4: Giữ tư thế trong khoảng 3 giây.
- Bước 5: Đẩy người về vị trí cũ.
Tần suất tập: Từ 4 – 5 lần mỗi ngày.
Bài tập 3: Bóp bóng xốp
Dụng cụ tập: Một quả bóng xốp, nếu không có có thể thay bằng bóng tennis hoặc khăn
Cách thực hiện:
- Bước 1: Tay nắm quả bóng xốp.
- Bước 2: Dùng sức từ cẳng tay để bóp bóng xốp.
- Bước 3: Giữ trong khoảng 10 giây.
- Bước 4: Thả lỏng tay về tư thế ban đầu.
Tần suất tập: Từ 4 – 5 lần mỗi ngày.
Bài tập 4: Tập vắt khăn
Cách thực hiện:
- Bước 1: Cầm vào khăn và duỗi thẳng tay, sao cho 2 tay bằng vai.
- Bước 2: Dùng sức xoay 1 bên tay, tay còn lại giữ nguyên sao cho giống động tác vắt khăn thường ngày.
- Bước 3: Giữ trong khoảng 10 giây.
- Bước 4: Xoay tay về vị trí cũ, sau đó lặp lại bước 1.
Tần suất tập: Từ 3 – 4 set mỗi ngày, mỗi set lặp lại 10 lần các bước tập
3. 6 lưu ý cần biết khi tập vật lý trị liệu cho khuỷu tay
Theo tham vấn của BS CKII. Nguyễn Thị Ngọc Lan – Phụ trách chuyên môn tại Trung tâm Trị liệu và Phục hồi chức năng Myrehab – Matsuoka, trong quá trình tập vật lý trị liệu cho khuỷu tay, có một số điều cần lưu ý để đảm bảo việc tập luyện diễn ra hiệu quả và an toàn.
1 – Tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi tập luyện: Bệnh nhân trong giai đoạn phục hồi chức năng sau chấn thương khuỷu tay thường gặp phải nhiều khó khăn và có nguy cơ tái phát tổn thương rất cao. Vì thế, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa trực tiếp điều trị cho mình trước khi tập luyện vật lý trị liệu để được tư vấn về lộ trình phù hợp và các lưu ý quan trọng.
2 – Kiên trì tập luyện đều đặn hàng ngày: Việc tập luyện các bài tập vật lý trị liệu cho khuỷu tay đều đặn hàng ngày sẽ giúp bệnh nhân mau chóng lấy lại khả năng vận động và phục hồi tốt hơn. Nếu không tập luyện đều đặn, bạn có thể gặp phải những biến chứng mãn tính như: [6]
- Đau mãn tính
- Suy giảm tầm vận động
- Cơ bắp yếu
- Tàn tật
3 – Không được mang vác vật nặng hay cử động quá nhiều: Bệnh nhân cần tránh các hoạt động có thể làm khuỷu tay trầm trọng hơn như bê, vác đồ nặng, chơi các môn thể thao sử dụng khuỷu tay,… Bệnh nhân chỉ nên tập luyện các bài tập vật lý trị liệu nhẹ nhàng giúp từ từ khôi phục chức năng vận động. [7]
4 – Bệnh nhân cần theo đuổi chế độ dinh dưỡng hợp lý: Bệnh nhân gặp phải các tổn thương về cổ tay cần bổ sung các loại thực phẩm dinh dưỡng, lành mạnh và tránh sử dụng các thực phẩm có hại và chứa chất kích thích.
Một số loại thực phẩm nên kiêng và nên bổ sung dành cho bệnh nhân tập vật lý trị liệu cho khuỷu tay:
Nên bổ sung đủ các chất protein, canxi, magie,…: [8] [9]
- Rau, củ, quả, ăn nhiều chất xơ
- Các loại thực phẩm giàu Omega-3 (các loại cá)
- Các loại đậu
Cần kiêng: [10]
- Các loại chất kích thích
- Đồ uống có cồn
- Đồ chiên, rán, chế biến sẵn
- Thịt đỏ (thịt bò)
4. Giải đáp 5 câu hỏi thường gặp về các bài tập vật lý trị liệu cho khuỷu tay
Câu 1: Có nên tập vật lý trị liệu cho khuỷu tay tại nhà không?
Theo tham vấn của BS CKII. Nguyễn Thị Ngọc Lan, bệnh nhân hoàn toàn có thể tập vật lý trị liệu cho khuỷu tay tại nhà nếu được sự đồng ý của các bác sĩ chuyên khoa.
Việc tự ý tập vật lý trị liệu tại nhà có thể dẫn đến nhiều hậu quả khó lường như chấn thương do tập sai cách, hay thời gian phục hồi bị kéo dài do tập không đủ tần suất. Tuy vậy, bệnh nhận được khuyến cáo nên đến các trung tâm phục hồi chức năng hoặc các phòng tập để được các kỹ thuật viên hỗ trợ tốt nhất.
Câu 2: Tập vật lý trị liệu cho khuỷu tay bao lâu thì khỏi?
Thời gian hồi phục hoàn toàn sẽ tùy thuộc vào tình trạng, mức độ chấn thương, tập luyện và khả năng phục hồi của bệnh nhân. Sau đây là khoảng thời gian phục hồi trung bình đối với từng tình trạng bệnh khuỷu tay: [11] [12]
- Do gãy xương: 4 – 8 tuần.
- Do viêm khớp: Cần tập đều để cải thiện.
- Sau phẫu thuật: 12 – 16 tuần.
- Trật khớp khuỷu: 2 – 4 tuần với trường hợp nhẹ, 4 – 8 tuần với trường hợp nặng hơn.
- Hội chứng ống cổ tay: cần phẫu thuật nên 10 – 12 tuần
Câu 3: Làm thế nào để phòng tránh chấn thương khớp khuỷu tay?
Việc khuỷu tay trở nên yếu hơn so với trước kia là điều hoàn toàn có thể xảy ra. Vì thế, để phòng tránh các biến chứng này và ngăn ngừa chấn thương tái phát, bệnh nhân cần thực hiện những điều sau:
- Tập luyện chăm chỉ, ngay cả khi đã khỏi bệnh.
- Không thực hiện các công việc mang, vác nặng, tạo áp lực lên khuỷu tay quá nhiều.
- Sinh hoạt điều độ.
- Bổ sung các loại thực phẩm giàu canxi, sắt, kẽm. [13]
Câu 4: Tần suất tập vật lý trị liệu cho khớp khuỷu tay như thế nào là hợp lý?
Theo tham vấn của BS CKII. Nguyễn Thị Ngọc Lan, bệnh nhân nên tập các bài tập vật lý trị liệu cho khuỷu tay từ 2 – 3 lần/ngày tùy vào khả năng của mình. Bệnh nhân nên cố gắng tập luyện hết sức mình, tuy nhiên chỉ nên giới hạn tập luyện trong vòng 30 – 60 phút/ngày. Nếu tập luyện nhiều hơn, bệnh nhân có thể sẽ gặp phải trường hợp căng cơ, dễ dẫn đến chấn thương và khiến việc tập luyện phản tác dụng.
Như vậy, bài viết đã giới thiệu đến bạn các bài tập vật lý trị liệu cho khuỷu tay đơn giản, hiệu quả và có thể áp dụng với hầu hết các tình trạng bệnh về khuỷu tay. Bệnh nhân cần lưu ý tập luyện vừa sức, duy trì thành thói quen để luôn giữ vững được sức khỏe và tránh tình trạng tái phát chấn thương.
Để được tư vấn chi tiết thêm về các bài tập vật lý trị liệu cho khuỷu tay phù hợp với bệnh trạng của mình, bệnh nhân có thể đến Trung tâm Trị liệu và Phục hồi chức năng hợp tác Việt Nam – Nhật Bản: Myrehab Matsuoka để được nhận tư vấn từ các bác sĩ đầu ngành trong lĩnh vực vật lý trị liệu. Đến với Myrehab – Matsuoka, bạn sẽ được:
- Tư vấn 1 – 1 về liệu trình và chương trình tập luyện vật lý trị liệu cho cẳng tay.
- Được các bác sĩ thăm khám, đánh giá cẩn thận, chu đáo.
- Được tập luyện và hướng dẫn với các kỹ thuật viên tay nghề cao, được đào tạo theo tiêu chuẩn Quốc tế.
- Được sử dụng các cơ sở vật chất 5 sao và hiện đại nhất hiện nay.
