Hiện nay, nhiều trẻ từ độ tuổi 0–6 tuổi được phát hiện bàn chân bẹt nhưng không có triệu chứng đau hay ảnh hưởng vận động rõ rệt. Đây là giai đoạn sinh lý bình thường, không cần can thiệp y tế phức tạp. Điều quan trọng là duy trì vận động phù hợp để giúp bàn chân khỏe mạnh, từ đó, vòm chân tự nhiên của trẻ sẽ dần được cải thiện theo thời gian.
1. Tại sao bàn chân là nền móng vận động toàn thân?
Bàn chân được coi là cơ sở, nền tảng vận động của cơ thể, giữ vai trò nâng đỡ, chịu lực và tạo đà trong mọi hoạt động vận động. Khi cấu trúc vòm bàn chân bị sập, toàn bộ trục cổ chân, gối, hông và cột sống đều bị ảnh hưởng. Sự mất cân bằng trong trục vận động này sẽ tạo ra những rối loạn dây chuyền về tư thế và hiệu suất vận động.
Bàn chân là nền móng của sự vận động
2. Ảnh hưởng trực tiếp đến học thể dục, chạy nhảy, ngồi học
Khi mắc bệnh lý bàn chân bẹt, việc vận động của trẻ cũng bị ảnh hưởng một cách đáng kể, dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng như:
Giảm khả năng linh hoạt trong các bài tập vận động
Vòm bàn chân bị sốp khiến khớp không được định tuyến chính xác trong lúc vận động. Do đó, trẻ thường không giữ được sự thăng bằng và linh hoạt khi tham gia bài tập đối kháng hay thay đổi hướng, gây ra nguy cơ chấn thương khi vận động thể thao.
Trẻ dễ mỏi chân, đau nhức chân khi vận động
Trẻ bị bàn chân bẹt thường có biểu hiện đau mỏi vùng gan chân và cổ chân sau khi thực hiện các hoạt động như: Đi bộ, chơi thể thao,… Điều này khiến trẻ đau nhức, làm giảm sự thích thú và ham muốn tham gia hoạt động thể chất hàng ngày.
Bàn chân dễ bị nhức mỏi khi hoạt động
Khó ngồi đúng tư thế
Khi trục chi dưới bị sai lệch, trẻ có xu hướng ngồi lệch trục hoặc nghiêng người sang một bên, làm tăng áp lực không đều lên cột sống. Lúc này, các nhóm cơ tư thế phải hoạt động bù trừ quá mức, gây mỏi cơ và ảnh hưởng đến khả năng tập trung khi học tập. Tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến các biến dạng về cột sống như vẹo cột sống hoặc lệch tư thế ngồi.
3. Các trường hợp trẻ chậm phát triển kỹ năng vận động
Trẻ có xu hướng chậm phát triển kỹ năng vận động thường có những dấu hiệu cơ bản như:
Không có hứng thú khi di chuyển
Khi bị bàn chân bẹt, việc vận động sẽ khó khăn hơn, từ đó, khiến trẻ dần né tránh, tự ti khi thực hiện các hoạt động thể chất. Chính vì vậy, trẻ thường có xu hướng chọn ngồi một chỗ thay vì tham gia những hoạt động này. Điều này dẫn đến sự thụ động trong vận động, gây ra trì hoãn quá trình phát triển kỹ năng vận động cơ bản của trẻ.
Ảnh hưởng tới quá trình phát triển vận động
Bàn chân bẹt ở trẻ có thể làm chậm các mốc vận động quan trọng của trẻ như: Biết đi, chạy, nhảy,… Tình trạng này dẫn đến việc trẻ chậm phát triển kỹ năng vận động hơn nhiều so với các bạn đồng trang lứa, gây ra sự khó khăn khi tham gia hoạt động tập thể và rèn luyện kỹ năng thể chất.
Trẻ thường bị chậm các mốc phát triển về vận động
Mất cân bằng tư thế khi vận động
Mất cân bằng trong vận động khiến trẻ dễ té ngã, đau nhức do sai lệch khớp và phân bố lực không đồng đều. Bởi vì, sự sai lệch trục chi dưới khiến trẻ khó duy trì tư thế sinh lý chuẩn khi thực hiện hoạt động như: Bò, đi bộ, chạy,… Trong một số trường hợp đặc biệt, trẻ cần được can thiệp vận động dưới sự giám sát chặt chẽ của chuyên gia trong lĩnh vực phục hồi chức năng.
Tác động tâm lý khi trẻ không theo kịp bạn bè
Khi trẻ gặp khó khăn trong di chuyển, dần dần, hình thành nên những tác động tiêu cực trong tâm lý của trẻ, chẳng hạn như:
- Giảm sự tự tin, hình thành rào cản tâm lý do trẻ không thể thực hiện các hoạt động vận động nhanh chóng như bạn bè.
- Về lâu dài, việc hình thành thói quen tránh né là rào cản lớn với sự phát triển của cá nhân.
- Khi gặp khó khăn về thể chất, trẻ dần mất đi sự chủ động và dũng cảm khi thử thách bản thân.
- Trẻ ngày càng trở nên e ngại trước những bài kiểm tra thể dục hoặc các tiết học vận động.
Bệnh lý bàn chân bẹt có nguy cơ ảnh hưởng lớn đến sự tự tin của trẻ
Giải pháp giúp trẻ cải thiện vận động sớm & tự tin hơn
Hiện nay, để khắc phục rối loạn vận động liên quan đến bàn chân bẹt, sử dụng đế chỉnh hình là phương pháp hỗ trợ tối ưu nhất. Sản phẩm được thiết kế phù hợp với cấu trúc giải phẫu của bàn chân của mỗi cá nhân. Nó giúp nâng đỡ vòm trong và điều chỉnh trục chi dưới, hỗ trợ khả năng giữ thăng bằng, tăng hiệu quả vận động và góp phần phòng ngừa biến dạng khớp trong giai đoạn phát triển.
Bên cạnh đó, để tăng cường sự linh hoạt, trẻ nên được khuyến khích thực hiện các hoạt động thể chất phù hợp với lứa tuổi như chạy nhảy, đi bộ hoặc tập các bài tập vận động (Nhón chân, lăn bóng, cuộn khăn,…) theo hướng dẫn của chuyên gia. Những bài tập này không chỉ giúp tăng cường sức mạnh cơ vùng chân, mà còn hỗ trợ phòng ngừa biến dạng khớp và nâng cao sự tự tin trong vận động từ sớm.
Ảnh hưởng của bàn chân bẹt không chỉ tác động đến chức năng vận động mà còn gây ra những tiêu cực về tâm lý và quá trình phát triển của trẻ. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm và can thiệp kịp thời bằng các phương pháp phù hợp, trẻ sẽ được nâng cao chất lượng sống và phát triển một cách toàn diện về mặt thể chất.
MYREHAB MATSUOKA – Trung tâm phục hồi chức năng hợp tác Việt Nam – Nhật Bản
- Hotline: 1900 3181
- Website: https://myrehab-matsuoka.com
- Facebook: https://www.facebook.com/myrehab.official
- Địa chỉ: Tầng 2 Tòa nhà CONINCO, số 4 Tôn Thất Tùng, Phường Kim Liên, Hà Nội
