Chấn thương lật sơ mi cổ chân là một trong những tổn thương phổ biến nhất ở vận động viên và người chơi thể thao. Nếu không được chẩn đoán và phục hồi đúng cách, chấn thương này có thể tái phát trở lại và ảnh hưởng lâu dài đến khả năng vận động. Bên cạnh việc kiểm soát triệu chứng, phục hồi chức năng chuyên biệt cũng là yếu tố quan trọng, đóng vai then chốt trong phòng ngừa biến chứng về lâu dài và duy trì hiệu suất vận động bền vững cho người bệnh.
1. Các môn thể thao dễ gây chấn thương lật sơ mi cổ chân
Chấn thương lật sơ mi cổ chân có thể gặp ở nhiều môn thể thao có cường độ vận động cao. Đặc biệt, các bộ môn có động tác đổi hướng đột ngột làm tăng nguy cơ tổn thương như:
1.1. Bóng đá
Trong bóng đá, cổ chân thường phải chịu áp lực lớn khi cầu thủ thực hiện các động tác xoay trụ, sút bóng hoặc va chạm trực tiếp với đối phương. Đặc biệt, những tình huống xoay người nhanh để đổi hướng hoặc tranh chấp bóng thường làm tăng nguy cơ xảy ra chấn thương lật sơ mi cổ chân.
Vì vậy, để giảm thiểu rủi ro tái phát sau điều trị chấn thương, người chơi cần chú trọng rèn luyện cơ quanh cổ chân kết hợp với các bài tập thăng bằng. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng này không chỉ hỗ trợ khả năng kiểm soát vận động mà còn giúp đảm bảo an toàn hơn khi trở lại thi đấu.
Môn bóng đá thường gây ra chấn thương lật sơ mi cổ chân
(Nguồn: Vinmec)
1.2. Bóng rổ
Đối với môn bóng rổ, các pha bật nhảy, tranh bóng và tiếp đất sai kỹ thuật là nguyên nhân hàng đầu gây ra chấn thương lật sơ mi cổ chân. Hơn nữa, sau khi tiếp xúc mặt sàn với những cú nhảy cao, vận động viên thường gặp tình trạng xoay cổ chân ngoài tầm kiểm soát.
Điều này là nguyên nhân hàng đầu gây ra chấn thương lật sơ mi cổ chân trong thi đấu bóng rổ, tiềm ẩn nguy cơ tái phát nhiều lần nếu không được phục hồi đúng cách. Do đó, việc rèn luyện phản xạ và khả năng kiểm soát lực khi tiếp đất có ý nghĩa quan trọng, nhằm hạn chế chấn thương và giúp vận động viên trở lại thi đấu an toàn hơn.
1.3. Chạy địa hình
Trong môn chạy địa hình, bề mặt gồ ghề và không bằng phẳng thường tạo ra nhiều tình huống xoay vặn ngoài ý muốn, khiến cổ chân phải chịu áp lực đột ngột vượt ngoài khả năng kiểm soát. Do đó, chấn thương lật sơ mi cổ chân ở người chạy đường mòn không chỉ có thể xảy ra mà còn được xem là rủi ro có xác suất cao.
Vì vậy, để có thể hạn chế điều này, việc trang bị giày hỗ trợ chuyên dụng kết hợp với các bài tập tăng cường kiểm soát vận động là hết sức cần thiết. Đây là bước chuẩn bị quan trọng, giúp người tập duy trì sự ổn định của cổ chân và giảm thiểu chấn thương trong quá trình luyện tập hay thi đấu.
Môn thể thao chạy địa hình
(Nguồn: Vinmec)
2. Tư duy phục hồi chức năng thể thao: không chỉ là hết đau – mà phải phục hồi vận động chuyên biệt
Việc hết đau không đồng nghĩa với việc cổ chân đã hồi phục hoàn toàn. Bởi vì, sau chấn thương lật sơ mi cổ chân, cấu trúc khớp và khả năng vận động vẫn có thể bị suy giảm. Nếu trở lại thi đấu trong khi chức năng chưa được khôi phục đầy đủ, nguy cơ tái phát sẽ rất cao và có thể để lại hậu quả lâu dài. Do đó, tư duy phục hồi hiện đại nhấn mạnh đến việc lấy lại vận động chuyên biệt phù hợp với từng môn thể thao, chứ không chỉ dừng lại ở việc giảm đau.
Để đạt mục tiêu này, chương trình trị liệu cần được xây dựng toàn diện, bao gồm các bài tập kiểm soát vận động, thăng bằng và sức mạnh. Người bệnh phải rèn luyện sự phối hợp nhịp nhàng giữa cơ bắp, dây chằng cũng như phản xạ thần kinh để đảm bảo sự ổn định cho khớp, đồng thời khôi phục hiệu suất vận động ở mức cao nhất.
3. Các bước kiểm tra sẵn sàng trở lại thi đấu dành cho người bị chấn thương lật sơ mi cổ chân
Trước khi quay lại tập luyện và thi đấu, người bệnh cần thực hiện những bài kiểm tra chuyên biệt nhằm đánh giá mức độ phục hồi.
3.1. Kiểm tra thăng bằng
Khả năng giữ thăng bằng là tiêu chí đầu tiên cần đánh giá sau chấn thương lật sơ mi cổ chân. Trong bài kiểm tra này, người đánh giá sẽ thực hiện kiểm tra lần lượt các tư thế như: Đứng một chân, đứng trên bề mặt không ổn định… giúp phản ánh rõ ràng mức độ phục hồi của bệnh nhân. Nếu duy trì được thăng bằng tốt, đó là dấu hiệu cho thấy người bệnh đã sẵn sàng bước sang giai đoạn tập luyện cao hơn.
Kiểm tra khả năng giữ thăng bằng
3.2. Kiểm tra sức mạnh cơ
Sức mạnh cơ quanh cổ chân đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ khớp trước áp lực vận động. Để kiểm tra sức mạnh của cơ, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra người bệnh thông qua các bài tập kháng lực hoặc thiết bị đo lực chuyên biệt, nhằm xác định mức độ chịu tải của cơ. Trong trường hợp sức mạnh cơ chưa đạt chuẩn, quá trình củng cố và rèn luyện bổ sung cần được tiếp tục thực hiện cho đến khi bảo đảm đủ yêu cầu an toàn để trở lại thi đấu.
3.3. Kiểm tra khả năng đổi hướng
Sau chấn thương lật sơ mi cổ chân, khả năng đổi hướng của bệnh nhân thường bị hạn chế do sự suy giảm trong kiểm soát và ổn định khớp. Do đó, việc kiểm tra khả năng đổi hướng thông qua các bài kiểm tra như chạy zigzag hoặc thực hiện động tác cắt hướng nhanh là một trong những yếu tố quan trọng cần được kiểm tra trước khi người bệnh trở lại tập luyện và thi đấu, nhằm đánh giá chính xác mức độ phục hồi của cổ chân.
4. Phác đồ tập luyện nâng cao tại Myrehab Matsuoka cho người chơi thể thao
Tại Myrehab Matsuoka, phác đồ tập luyện nâng cao được xây dựng theo từng giai đoạn cụ thể nhằm phục hồi toàn diện sau chấn thương lật sơ mi cổ chân, gồm:
4.1. Giai đoạn đầu
Trong giai đoạn đầu tiên, các nhà trị liệu sẽ tập trung vào việc kiểm soát đau, kiểm soát sưng nề viêm, kết hợp cải thiện tầm vận động khớp, tăng cường sức mạnh cơ quanh khớp. Đây là bước quan trọng giúp bệnh nhân khôi phục khả năng vận động và lấy lại sự tự tin trong quá trình tập luyện.
4.2. Giai đoạn tiếp theo
Khi cổ chân đã đạt được sự ổn định cơ bản, giai đoạn tiếp theo hướng đến việc tăng cường sức mạnh cơ quanh khớp, cải thiện độ linh hoạt và kiểm soát vận động. Tại giai đoạn này, người bệnh được lựa chọn các bài tập phù hợp với khả năng hiện tại để vừa an toàn, vừa đạt hiệu quả phục hồi. Các bài tập được thiết kế sát với tình huống thực tế như bật nhảy, xoay người hoặc đổi hướng đột ngột.
4.3. Giai đoạn kết thúc
Khi cổ chân đã đạt được sự ổn định cơ bản, giai đoạn tiếp theo hướng đến việc tái tạo vận động chuyên biệt cho từng môn thể thao. Do đó, ở giai đoạn cuối, phác đồ sẽ tập trung vào huấn luyện với cường độ cao, mô phỏng các điều kiện gần giống thi đấu thật.
Điều này được thực hiện thông qua việc kiểm tra khả năng chịu tải, tốc độ và phản xạ của người bệnh trong các tình huống đặc thù. Toàn bộ quá trình sẽ được giám sát chặt chẽ bởi đội ngũ chuyên môn, nhằm đảm bảo tính an toàn và hiệu quả tối ưu cho người bệnh.
Có thể khẳng định rằng chấn thương lật sơ mi cổ chân là một vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến vận động thể thao. Vì vậy, để có thể quay lại thi đấu, bệnh nhân không chỉ cần hết đau mà còn phải phục hồi vận động chuyên biệt. Hãy đến ngay với Myrehab Matsuoka – Trung tâm phục hồi chức năng theo tiêu chuẩn Nhật Bản hàng đầu Việt Nam để được điều trị, phục hồi chấn thương và sớm quay trở lại với môn thể thao yêu thích một cách an toàn nhất!
MYREHAB MATSUOKA – Trung tâm phục hồi chức năng hợp tác Việt Nam – Nhật Bản
- Hotline: 1900 3181
- Website: myrehab-matsuoka.com
- Facebook: https://www.facebook.com/myrehab.official
- Địa chỉ: Tầng 2 Tòa nhà CONINCO, số 4 Tôn Thất Tùng, phường Kim Liên, Hà Nội.
