Vẹo cổ cấp (hay còn gọi là vẹo cổ cấp tính) đau đột ngột và co thắt cơ cổ, khiến người bệnh không thể quay đầu hoặc di chuyển cổ một cách bình thường. Tình trạng này có thể gây ra nhiều khó khăn trong cuộc sống hàng ngày và nếu không điều trị kịp thời đúng cách nó có thể gây ra những rắc rối về sức khỏe kéo dài. Vậy vẹo cổ cấp là gì, nguyên nhân và triệu chứng của nó ra sao, và làm thế nào để điều trị hiệu quả?
1. Vẹo cổ cấp là gì ?
Vẹo cổ cấp là tình trạng co cứng cơ cổ đột ngột, khiến người bệnh bị nghiêng đầu về một phía và hạn chế vận động cổ. Triệu chứng thường xuất hiện sau khi ngủ dậy hoặc thực hiện các động tác cổ sai tư thế. Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng vẹo cổ cấp có thể gây khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và công việc nếu không được điều trị kịp thời
2. Nguyên nhân của vẹo cổ cấp
Vẹo cổ cấp có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ các tác động cơ học đến các yếu tố liên quan đến thói quen và lối sống. Các nguyên nhân phổ biến nhất gồm:
- Thói quen ngủ sai: Ngủ sai tư thế cũng là một nguyên nhân phổ biến dẫn đến vẹo cổ cấp. Việc ngủ với đầu nghiêng quá mức hoặc gối quá cao/ quá thấp có thể khiến cơ cổ bị căng thẳng trong khi ngủ. Nếu tư thế ngủ không đúng trong thời gian dài, cơ cổ có thể bị kéo căng hoặc co thắt, dẫn đến đau cổ và khó di chuyển cổ khi thức dậy.
Ngủ đúng tư thế giúp tránh vẹo cổ cấp
- Tư thế xấu kéo dài: Việc duy trì tư thế xấu trong thời gian dài, đặc biệt là khi làm việc với máy tính hoặc điện thoại di động, là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây vẹo cổ cấp. Ngồi không đúng tư thế hoặc cúi đầu quá lâu có thể khiến các cơ cổ căng thẳng và dẫn đến tình trạng vẹo cổ cấp. Khi cơ cổ bị căng quá mức, các mô mềm ở vùng cổ sẽ bị tổn thương và gây ra cơn đau đột ngột.
- Chấn thương cơ học: Vẹo cổ cấp có thể xảy ra sau một chấn thương mạnh hoặc đột ngột, chẳng hạn như tai nạn giao thông, va đập mạnh khi chơi thể thao, hoặc té ngã. Những tác động này có thể gây tổn thương đến cơ cổ, dây chằng hoặc các mô mềm xung quanh vùng cổ. Khi các cơ cổ bị kéo căng hoặc co rút đột ngột, người bệnh sẽ cảm thấy đau và hạn chế khả năng di chuyển cổ.
- Căng thẳng tâm lý : Căng thẳng và stress là nguyên nhân không thể bỏ qua khi nói về vẹo cổ cấp. Khi cơ thể chịu áp lực về tâm lý, các cơ bắp, đặc biệt là cơ cổ, có thể bị co cứng, dẫn đến đau và hạn chế vận động. Căng thẳng tâm lý kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần mà còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cơ bắp, đặc biệt là ở vùng cổ và vai.
3. Triệu chứng của vẹo cổ cấp
Vẹo cổ cấp thường đi kèm với một số triệu chứng điển hình mà bạn có thể nhận biết và điều trị sớm. Các triệu chứng này bao gồm:
- Đau đột ngột: Đau là triệu chứng rõ rệt nhất của vẹo cổ cấp. Cơn đau có thể xuất hiện đột ngột và cảm giác căng thẳng ở vùng cổ. Người bệnh sẽ cảm thấy đau nhói hoặc âm ỉ ở cổ, đặc biệt khi cố gắng quay đầu hoặc nghiêng cổ sang một bên.
- Khó di chuyển cổ: Một trong những dấu hiệu rõ rệt của vẹo cổ cấp là việc hạn chế di chuyển cổ. Người bệnh sẽ cảm thấy rất khó khăn khi quay đầu hoặc nhìn qua vai, khiến việc tham gia các hoạt động bình thường trở nên khó khăn. Nếu tình trạng này kéo dài mà không được điều trị, nó có thể ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các công việc hàng ngày.
- Cảm giác căng cứng cơ cổ: Cảm giác căng cứng cơ cổ là một triệu chứng phổ biến của vẹo cổ cấp. Cảm giác này xuất hiện khi cơ bắp ở vùng cổ bị kéo căng quá mức hoặc bị co rút đột ngột. Người bệnh sẽ cảm thấy cơ cổ bị co thắt và rất đau khi di chuyển.
- Đau khi chạm vào vùng cổ: Ngoài cơn đau khi di chuyển cổ, người bệnh cũng sẽ cảm thấy đau khi ấn nhẹ vào vùng cổ bị tổn thương. Điều này là do sự căng thẳng và viêm của các cơ bắp cổ.
4. Chẩn đoán vẹo cổ cấp
Bác sĩ sẽ thực hiện các phương pháp sau để xác định tình trạng vẹo cổ cấp:
- Khám lâm sàng: Kiểm tra tình trạng đau, mức độ hạn chế vận động.
- Chụp X-quang: Để loại trừ các nguyên nhân như thoái hóa đốt sống cổ hoặc gãy xương.
- Chụp MRI hoặc CT Scan: Áp dụng trong trường hợp nghi ngờ tổn thương mô mềm hoặc thần kinh.
5. Phương pháp điều trị vẹo cổ cấp
5.1. Nghỉ ngơi và điều chỉnh tư thế
- Tránh các hoạt động mạnh hoặc duy trì tư thế cố định trong thời gian dài.
- Sử dụng gối phù hợp để giữ cổ ở tư thế thoải mái khi ngủ.
5.2. Dùng thuốc giảm đau
- Thuốc giảm đau không kê đơn: Paracetamol, Ibuprofen giúp giảm đau nhanh chóng.
- Thuốc giãn cơ: Như Mydocalm, giúp giảm co cứng cơ cổ.
- Thuốc chống viêm: Được sử dụng nếu có viêm cơ nghiêm trọng.
5.3. Vật lý trị liệu phục hồi chức năng
Vật lý trị liệu phục hồi chức năng là phương pháp điều trị an toàn, không xâm lấn và mang lại hiệu quả cao trong việc giảm đau, cải thiện khả năng vận động của cổ. Đây là lựa chọn ưu tiên vì:
- Giảm đau tự nhiên: Không cần dùng thuốc giảm đau, tránh được tác dụng phụ của thuốc.
- Thư giãn cơ bắp: Giảm co cứng cơ, cải thiện sự linh hoạt của cổ.
- Tăng tuần hoàn máu: Hỗ trợ quá trình phục hồi nhanh chóng.
- Ngăn ngừa tái phát: Giúp cải thiện tư thế và duy trì sự ổn định của cột sống cổ.
Các phương pháp phổ biến bao gồm:
5.3.1. Chườm lạnh và chườm nóng
Chườm nóng và lạnh là một phương pháp điều trị tại nhà đơn giản nhưng rất hiệu quả trong việc giảm đau và giảm sưng trong giai đoạn vẹo cổ cấp.
- Chườm lạnh: Trong 24 giờ đầu sau khi bị vẹo cổ, việc sử dụng chườm lạnh có thể giúp giảm viêm và ngăn ngừa sưng ở vùng cổ. Chườm lạnh làm co mạch máu, giảm lưu lượng máu và giảm tình trạng viêm nhiễm.
- Chườm nóng: Sau 24 giờ, khi viêm đã giảm, việc chườm nóng giúp làm giãn cơ và tăng cường lưu thông máu đến vùng cổ. Điều này không chỉ giúp giảm căng thẳng cơ mà còn hỗ trợ quá trình phục hồi chức năng.
5.3.2. Kéo giãn cơ cổ
- Bài tập kéo giãn cơ: Các bài tập kéo giãn nhẹ nhàng giúp giảm căng thẳng cơ bắp ở vùng cổ, giải phóng sự co cứng và cải thiện phạm vi vận động của cổ. Được hướng dẫn bởi các chuyên gia vật lí trị liệu.
Một trong những bài tập phổ biến là nghiêng đầu sang bên, giữ trong vài giây rồi quay lại vị trí ban đầu. Thực hiện bài tập này giúp giảm sự căng thẳng ở các cơ cổ và vai.
Bài tập kéo giãn cơ cổ ở tư thế đứng (Ảnh: Myrehab Matsuoka)
- Kéo giãn với sự trợ giúp của chuyên gia: Trong một số trường hợp, các chuyên gia vật lý trị liệu có thể giúp bệnh nhân thực hiện các bài tập kéo giãn bằng tay, đảm bảo rằng các cơ cổ không bị căng thẳng quá mức, giảm thiểu nguy cơ chấn thương.
5.3.3. Điện xung trị liệu (TENS)
Điện xung (TENS): TENS có tác dụng giảm đau nhanh chóng. Các dòng điện này không chỉ giúp giảm đau, mà còn có thể tăng cường lưu thông máu và giảm viêm ở vùng cổ. Kỹ thuật này rất hiệu quả trong việc giảm đau cấp tính và hỗ trợ người bệnh trong suốt quá trình phục hồi. Là một phương pháp giảm đau không dùng thuốc đặc biệt hữu ích cho những người bị đau cổ kéo dài
5.3.4. Siêu âm trị liệu
Siêu âm trị liệu: Dùng sóng siêu âm để tác động sâu vào các mô mềm, giúp cải thiện lưu thông máu, giảm viêm và thúc đẩy quá trình phục hồi.
Sóng siêu âm có thể xâm nhập vào các mô dưới bề mặt da mà không cần xâm lấn tạo hiệu ứng nhiệt sâu giúp giảm đau và làm dịu các cơ bị tổn thương, giảm co cứng cơ cổ.
Siêu âm trị liệu giảm co cứng cơ cổ (Ảnh: Myrehab Matsuoka)
5.3.5. Nắn chỉnh cột sống (Chiropractic)
- Nắn chỉnh cột sống là một phương pháp vật lý trị liệu nhằm phục hồi sự cân bằng của hệ cơ xương khớp, đặc biệt là ở vùng cổ. Khi các đốt sống cổ bị lệch hoặc bị tắc nghẽn, chúng có thể tạo ra các cơn đau và làm giảm khả năng vận động của cổ.
- Bác sĩ nắn chỉnh (chiropractor) sử dụng tay để tác động lên các đốt sống cổ, điều chỉnh lại vị trí và sự liên kết của chúng, giúp giảm áp lực lên các dây thần kinh và làm tăng phạm vi chuyển động của cổ.
5.3.6. Massage Trị Liệu
- Massage trị liệu là phương pháp tác động lên mô mềm, giúp thư giãn cơ, tăng cường tuần hoàn máu và giảm đau hiệu quả.
- Các kỹ thuật massage chuyên sâu, bao gồm day, bóp, ấn huyệt, giúp giải phóng sự căng cơ và tăng khả năng vận động của cổ.
- Massage kết hợp với tinh dầu hoặc nhiệt trị liệu, giúp tối ưu hiệu quả giảm đau và thư giãn.
- Phù hợp với bệnh nhân bị vẹo cổ do căng cơ hoặc tư thế sai, giúp giảm đau nhanh chóng mà không cần dùng thuốc.
5.3.7. Di động mô mềm
- Kỹ thuật di động mô mềm (Soft Tissue Mobilization – STM) giúp giảm căng cơ, tăng cường tuần hoàn và cải thiện chức năng vận động.
- Áp dụng lực nhẹ nhàng để tác động vào cơ, dây chằng và mô mềm, giúp giảm đau và cải thiện độ linh hoạt của cổ.
- Phối hợp với các bài tập chủ động, giúp cơ thể thích nghi dần và phục hồi nhanh chóng.
Thực hiện di động mô mềm vận động cổ nhẹ nhàng (Ảnh: Myrehab Matsuoka)
5.4. Thay đổi thói quen sinh hoạt
Ngoài việc điều trị trực tiếp tại các cơ sở vật lý trị liệu, một yếu tố không thể thiếu là việc duy trì tư thế đúng trong cuộc sống hàng ngày. Bác sĩ vật lý trị liệu sẽ hướng dẫn bệnh nhân những thói quen tốt để tránh vẹo cổ tái phát, chẳng hạn như:
- Giữ tư thế ngồi đúng khi làm việc với máy tính hoặc sử dụng điện thoại.
- Thực hiện các bài tập thư giãn cơ cổ sau mỗi giờ làm việc dài để tránh căng thẳng.
- Điều chỉnh gối và tư thế ngủ để giảm áp lực lên cổ khi ngủ.
Vẹo cổ cấp tuy không nguy hiểm nhưng có thể gây đau đớn và hạn chế vận động. Vật lý trị liệu phục hồi chức năng là một phương pháp quan trọng giúp giảm đau và phục hồi nhanh chóng. Nếu bạn đang gặp tình trạng vẹo cổ thì có thể tham khảo thêm thông tin về các phương pháp phục hồi chức năng hiện đại để bảo vệ sức khỏe cổ và cột sống của bạn.
Hãy liên hệ ngay với Myrehab Matsuoka để được tư vấn và hỗ trợ
Hotline: 1900 3181 hoặc 036 5588 716
Website: myrehab-matsuoka.com
Facebook: Trung tâm Vật lý trị liệu và Phục hồi chức năng Myrehab Matsuoka
Địa chỉ: Tầng 2, Tòa nhà Coninco, số 4 Tôn Thất Tùng, Đống Đa, Hà Nội
