Bài viết được viết bởi BS CKII. Bùi Hồng Thuý và được tham vấn chuyên môn bởi BS CKII. Nguyễn Thị Ngọc Lan – Bác sĩ phụ trách chuyên môn tại Trung tâm Trị liệu và Phục hồi chức năng MYREHAB – MATSUOKA.
Điện xung trong vật lý trị liệu sử dụng dòng điện kích thích thần kinh qua da để giảm đau, tăng cường tuần hoàn máu và cải thiện cơ khớp. Liệu pháp này sẽ không gây nguy hiểm cho bệnh nhân nếu được điều trị dưới sự hướng dẫn của bác sĩ. Hãy đọc bài viết dưới đây để hiểu hơn về liệu pháp này nhé!
1. Điện xung trong vật lý trị liệu là gì?
Điện xung vật lý trị liệu là phương pháp sử dụng các dòng điện có tần số thấp và trung bình, tồn tại trong thời gian ngắn để kích thích thần kinh. Những xung điện này giúp các dây thần kinh kiểm soát sự co cơ. Bằng cách thay đổi biên độ và tần số của xung điện, liệu pháp này có khả năng kích hoạt gần 100% sợi cơ, từ đó giúp giảm đau, mỏi cơ và khớp, hỗ trợ phục hồi sau chấn thương và tăng cường tuần hoàn máu.
Theo Hiệp hội Quốc tế về ECT và Kích thích thần kinh (ISEN) cho biết, đây là phương pháp cực kỳ an toàn và có hiệu quả cao khi “tỷ lệ thành công lên tới 60 – 90% ở những bệnh nhân trầm cảm nặng; nguy cơ bị thương hoặc tử vong là cực kỳ thấp (tỷ lệ tử vong dưới 1 trên 70.000 ca điều trị), thấp hơn nhiều so với nguy cơ sinh con”.
| [Giải đáp] Châm cứu có phải là vật lý trị liệu không? |
2. Tác dụng của điện xung trong vật lý trị liệu
Hiệu quả của điện xung trong vật lý trị liệu đã được Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ, Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ, Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia và các tổ chức tương tự ở Canada, Anh và nhiều quốc gia khác công nhận. Dưới đây là 1 số tác dụng của điện xung trong vật lý trị liệu:
2.1. Giảm đau
Điện xung làm giảm tín hiệu đau truyền đến tủy sống và não, giúp giảm đau và thư giãn cơ bắp. Chúng cũng có thể kích thích sản xuất endorphin, chất giảm đau tự nhiên của cơ thể.
Bên cạnh đó, điện xung trong vật lý trị liệu có thể ức chế dẫn truyền thần kinh đau theo một số cách sau:
- Tác động lên các kênh ion: Ngăn cản các ion calci đi vào tế bào thần kinh.
- Tác động lên các enzym: Giảm sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh đau.
- Tác động lên các tế bào thần kinh: Giảm khả năng phóng thích các chất dẫn truyền thần kinh đau.
2.2. Thúc đẩy lưu thông máu
Theo Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ, các điện cực sẽ được gắn vào bề mặt da, kích thích cơ bắp co bóp và làm giãn mạch máu, từ đó giúp thúc đẩy lưu thông máu, tăng lưu lượng máu và loại bỏ độc tố của cơ thể ra ngoài.
2.3. Thúc đẩy quá trình lành vết thương
Điện xung trong vật lý trị liệu sẽ giúp giảm đau, tăng lưu lượng máu và sản xuất các yếu tố tăng trưởng, là các protein thúc đẩy quá trình lành vết thương của người bệnh. Liệu pháp này thường được áp dụng cho các trường hợp bị tổn thương cơ xương khớp: hội chứng khuỷu tay quần vợt, viêm cân gan chân, hội chứng ống cổ tay, viêm điểm bám dây chằng bánh chè, chấn thương vai,…
2.4. Cải thiện cơ bắp
Theo Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ, liệu pháp này kích hoạt cơ bắp thông qua nhiều dạng dòng điện khác nhau, gây ra sự co cơ không tự chủ, tạo điều kiện kích hoạt thụ động một số lượng lớn các cơ và tạo ra sự huy động đồng bộ các sợi cơ, nhằm mục đích tăng cường hoặc duy trì khối lượng cơ.
Do đó, điện xung trong vật lý trị liệu thường được điều trị cho các bệnh nhân bị bại liệt (liệt nửa người, liệt chi dưới) qua quá trình kích thích cơ bắp. Khi đó, bác sĩ sẽ sử dụng cơ điện (EMS) kích thích cơ co bóp để hạn chế teo cơ.
Điện xung trong vật lý trị liệu không gây nguy hiểm cho người bệnh. Tuy nhiên, nếu lựa chọn đơn vị, bác sĩ không uy tín, bạn có thể gặp một số tác dụng phụ sau:
Một số tác dụng phụ khác như tổn thương não, mắc bệnh động kinh, đột quỵ,… hiện tại chưa có nghiên cứu khoa học chính thống khẳng định. |
Bởi vậy, bạn nên đến các cơ sở phục hồi chức năng uy tín, có kiểm định rõ ràng, quy trình điều trị cụ thể,… để hạn chế tối đa các tác dụng phụ. Nếu đang muốn tìm địa điểm điều trị tại Hà Nội, bạn có thể đến Trung tâm Vật lý trị liệu và Phục hồi chức năng Myrehab – Matsuoka – tiên phong trong phục hồi chức năng toàn diện theo tiêu chuẩn Nhật Bản tại Việt Nam, để được tư vấn phác đồ điều trị điện xung an toàn và hiệu quả nhất với tình trạng sức khỏe của mình nhé.
3. 6 liệu pháp trị liệu điện xung an toàn trong vật lý trị liệu
Điện xung trong vật lý trị liệu gồm 6 liệu pháp khác nhau để phù hợp với từng đối tượng. Đó là TENS (Liệu pháp kích thích điện qua da), NMES (Kích thích điện thần kinh cơ), FES (Liệu pháp dòng điện yếu), IFC (Liệu pháp kích thích dòng điện giao thoa), Hi – Volt (Liệu pháp kích thích điện cao thế) và liệu pháp kích thích sóng lập thể.
3.1. TENS (Liệu pháp kích thích điện qua da)
TENS là phương pháp sử dụng thiết bị tạo điện áp nhỏ để truyền các xung điện từ qua da vào cơ bắp, giúp giảm đau và cải thiện tính linh hoạt. Sự kích thích nhẹ nhàng này có thể giúp giảm cảm giác đau bằng cách ức chế sự truyền tải các tín hiệu đau đến não bộ.
Khi điều trị, nó chỉ đem lại cảm giác như bị kim châm nhẹ, không gây căng cơ đau cơ. Tùy vào tình trạng bệnh và mức độ chịu đau của người bệnh, thời gian kích thích có thể dao động trong khoảng 20 – 60 phút/lần.
TENS (Liệu pháp kích thích điện qua da) – một trong 6 liệu pháp điện xung trong vật lý trị liệu sẽ được chỉ định và chống chỉ định trong các trường hợp sau:
| Chỉ định | Chống chỉ định |
|
|
3.2. NMES (Kích thích điện thần kinh cơ)
NMES sử dụng dòng điện mạnh hơn để kích thích trực tiếp các tế bào thần kinh và cơ bắp, góp phần vào việc cải thiện sức bền cơ và chức năng cơ bắp. Nhờ tác dụng dòng điện, các cơ thực hiện phản xạ co thắt lặp đi lặp lại giúp khôi phục chức năng đã mất.
Liệu pháp điện xung trong vật lý trị liệu này sẽ được chỉ định và chống chỉ định trong các trường hợp sau:
| Chỉ định | Chống chỉ định |
|
|
3.3. FES (Liệu pháp dòng điện yếu)
Liệu pháp dòng điện yếu thường sử dụng các dòng điện có cường độ thấp để kích thích tế bào và tăng cường tuần hoàn máu. Cơ thể người tự sản sinh ra dòng điện tự nhiên, được gọi “dòng điện sinh học”. Phương pháp sẽ thúc đẩy quá trình phục hồi sau chấn thương và giảm đau bằng cách truyền một dòng điện mô phỏng dòng điện sinh học này.
Liệu pháp điện xung trong vật lý trị liệu – FES (Liệu pháp dòng điện yếu) sẽ được chỉ định và chống chỉ định trong các trường hợp sau:
| Chỉ định | Chống chỉ định |
|
|
3.4. IFC (Liệu pháp kích thích dòng điện giao thoa)
Liệu pháp điện xung trong vật lý trị liệu này sử dụng các dòng điện có tần số thấp và cao thấp xen kẽ nhau để tạo ra dòng điện mới. Từ đó, nó sẽ kích thích, giảm đau và cải thiện sự linh hoạt của cơ bắp.
Cảm giác của bệnh nhân khi điều trị phương pháp này thay đổi tùy theo cường độ dòng điện. Dòng điện cường độ thấp cho cảm giác kích thích nhẹ còn dòng điện cao hơn tạo cảm giác ngứa ran. Phương pháp IFC được chỉ định điều trị tối thiểu 10 – 15 phút.
IFC (Liệu pháp kích thích dòng điện giao thoa) sẽ được chỉ định và chống chỉ định trong các trường hợp sau:
| Chỉ định | Chống chỉ định |
|
|
3.5. Hi – Volt (Liệu pháp kích thích điện cao thế)
Hi – Volt sử dụng điện áp cao để kích thích cơ bắp, tăng cường tuần hoàn máu và chữa lành vết thương. Liệu pháp điện xung trong vật lý trị liệu này còn được áp dụng trong việc giảm đau và làm giảm cảm giác căng trước khi thực hiện các bài tập vận động.
Một điều đặc biệt là liệu pháp Hi-Volt có thể truyền điện áp mạnh vào vùng sâu hơn so với các phương pháp khác. Nhiều người lầm tưởng rằng điều này gây đau do kích thích mạnh. Nhưng thực tế, nó thường ít tạo ra cảm giác kích thích hơn, vì điện áp cao chỉ được áp dụng trong thời gian ngắn. Quá trình kích thích điện cao thế có thể rút ngắn thời gian hồi phục tới 3 lần.
Hi – Volt (Liệu pháp kích thích điện cao thế) sẽ được chỉ định và chống chỉ định trong các trường hợp sau:
| Chỉ định | Chống chỉ định |
|
|
3.6. Liệu pháp kích thích sóng lập thể
Liệu pháp kích thích sóng lập thể cho phép điều trị toàn bộ cơ thể bằng cách truyền dòng điện ba chiều. Nó tập trung vào việc tạo sóng điện từ để kích thích cơ bắp và tăng cường sự linh hoạt. Sử dụng sóng lập thể có thể giúp giảm cảm giác đau và cải thiện chức năng cơ bắp.
Liệu pháp kích thích sóng lập thể sẽ được chỉ định và chống chỉ định trong các trường hợp sau:
| Chỉ định | Chống chỉ định |
|
|
4. Đối tượng phù hợp điều trị vật lý trị liệu bằng điện xung
Điện xung trong vật lý trị liệu là phương pháp không phải ai cũng được khuyên dùng nên cần được sự chỉ định từ bác sĩ chuyên môn. Dưới đây là một số đối tượng nên và không nên trị bệnh bằng điện xung:
4.1. Chỉ định
Theo Quy trình kỹ thuật chuyên ngành Phục hồi chức năng của Bộ Y tế, điện xung sẽ được điều trị cho các đối tượng có triệu chứng hoặc nhu cầu sau:
- Giảm đau sau chấn thương, phẫu thuật, đau thần kinh, đau cơ, xương, khớp…
- Kích thích thần kinh cơ.
- Cải thiện tuần hoàn ngoại vi.
- Liệu pháp ion hóa (điện phân dẫn thuốc bằng xung một chiều)
- Điện phân thuốc cục bộ bằng dòng điện xung trung tần một chiều.
4.2. Chống chỉ định
Theo Quy trình kỹ thuật chuyên ngành Phục hồi chức năng của Bộ Y tế, một số trường hợp sẽ không được khuyến khích sử dụng điện xung vì nó dễ gây ra sự cố, tác dụng phụ:
- Người bệnh mang máy tạo nhịp tim.
- Sốt cao, khối u ác tính, bệnh lao đang tiến triển.
- Mất cảm giác ở vùng điều trị.
- Tổn thương da nơi đặt điều trị.
- Viêm da khu trú, huyết khối, viêm tắc mạch.
- Trực tiếp lên thai nhi.
5. Quá trình điều trị vật lý trị liệu bằng điện xung
Bệnh nhân thường thực hiện điện xung vật lý trị liệu trực tiếp tại các cơ sở phục hồi chức năng. Bởi nó yêu cầu sự đánh giá và theo dõi sát sao trong suốt quá trình điều trị.
Dưới đây là 7 bước cơ bản khi áp dụng điện xung trong vật lý trị liệu theo Quy trình kỹ thuật vật lý trị liệu của Bộ Y tế, lộ trình cụ thể sẽ phụ thuộc vào từng bệnh án và đơn vị phục hồi chức năng:
- Bước 1: Bác sĩ thăm khám và giải thích cách điều trị cho bệnh nhân và gia đình.
- Bước 2: Bệnh nhân cân nhắc và ký giấy đồng ý điều trị.
- Bước 3: Bác sĩ thăm khám chỉ định, các kỹ thuật viên sẽ thực hiện cùng sự giám sát của bác sĩ.
- Bước 4: Bác sĩ tăng cường độ dòng điện từ từ cho tới mức cần thiết (cảm giác co bóp).
- Bước 5: Khi hết giờ, bác sĩ tắt máy và tháo điện cực ra khỏi vùng điều trị.
- Bước 6: Bác sĩ hỏi thăm, cập nhật hồ sơ bệnh án.
- Bước 7: Bệnh nhân và bác sĩ theo dõi phản ứng sau điều trị tại phòng chờ.
| Tổng hợp: 9 thông tin cần biết trước khi phục hồi chức năng |
6. Thời gian phục hồi khi trị liệu bằng điện xung
Bạn cần đến các cơ sở y tế uy tín để có phác đồ điều trị hợp lý. Thời gian phục hồi còn phụ thuộc rất nhiều vào tình trạng bệnh lý mà bác sĩ sẽ chỉ định điện xung trị liệu, dòng điện xung, tần số phù hợp,…
Điện xung trong vật lý trị liệu được ứng dụng rộng rãi vì nó thường có tác dụng nhanh chóng, rõ rệt chỉ sau vài lần đầu điều trị. Nếu điều trị với tần suất 2 – 3 lần/tuần thì bệnh nhân sẽ khỏi hoàn toàn sau khoảng 3 – 4 tuần.
7. 3 lưu ý cần biết trước khi trị liệu bằng điện xung
Điện xung trong vật lý trị liệu là phương pháp điều trị sử dụng điện trực tiếp lên cơ thể. Do đó, trước khi lựa chọn phương thức trị bệnh này, bạn cần “bỏ túi” các điều lưu ý sau:
1 – Không tự ý sử dụng thiết bị điện xung tại nhà: Trên thị trường, hiện đang có nhiều loại máy với đặc điểm khác nhau. Nếu bạn tự ý dùng máy điện xung khi không biết tình trạng bệnh hay tần số điện sao cho phù hợp thì rất dễ xảy ra sự cố. Nếu muốn điều trị tại nhà, bạn nên có sự tham vấn và sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.
2 – Cân nhắc trước khi ký giấy đồng ý điều trị: Giống như bất kỳ cuộc phẫu thuật hoặc điều trị lớn nào, bác sĩ cần phải có sự đồng ý (cho phép) của bệnh nhân để thực hiện trị liệu bằng điện xung. Bạn sẽ nhận được lời giải thích về phương pháp trị liệu bằng điện xung, lý do thực hiện, các tác dụng phụ có thể xảy ra,…
Nếu quyết định điều trị, bạn sẽ cần ký vào giấy đồng ý. Đây là hồ sơ cho thấy người đó đã nhận được lời giải thích đầy đủ về trị liệu bằng điện xung. Trừ khi đó là trường hợp khẩn cấp, bạn sẽ có ít nhất 24 giờ để suy nghĩ và thảo luận với gia đình, bạn bè, cố vấn về lộ trình điều trị của mình.
3 – Điện xung trị liệu không thể hoàn toàn thay thế thuốc: Trong quá trình điều trị, bạn nên áp dụng điện xung song song với các bài tập, thuốc hỗ trợ khác. Nếu bạn muốn khỏi bệnh hoàn toàn và tránh biến chứng, tái mắc bệnh thì bạn cần phải kết hợp sinh hoạt điều độ khi về nhà.
Nhìn chung, điện xung trong vật lý trị liệu là phương pháp có tác dụng nhanh chóng và có hiệu quả rõ rệt. Tuy vậy, đây là liệu pháp sử dụng điện kích thích trực tiếp lên cơ thể nên bạn cần tham khảo ý kiến từ các chuyên gia và chọn cơ sở uy tín để đảm bảo quá trình điều trị bằng điện xung an toàn.
Với đội ngũ chuyên gia Nhật Bản giàu kinh nghiệm và hệ thống cơ sở vật chất hiện đại, Myrehab tự tin đem đến cho bạn phác đồ và liệu trình điều trị bằng điện xung phù hợp nhất!
MYREHAB MATSUOKA – Trung tâm phục hồi chức năng hợp tác Việt Nam – Nhật Bản
- Hotline: 1900 3181
- Website: https://myrehab-matsuoka.com/
- Facebook: https://www.facebook.com/myrehab.official
- Địa chỉ: Tầng 2 Tòa nhà CONINCO, số 4 Tôn Thất Tùng, Đống Đa, Hà Nội.
