Bài viết được viết bởi BS CKII. Bùi Hồng Thuý và được tham vấn chuyên môn bởi BS CKII. Nguyễn Thị Ngọc Lan – Bác sĩ phụ trách chuyên môn tại Trung tâm Trị liệu và Phục hồi chức năng MYREHAB MATSUOKA.
Phẫu thuật thay khớp háng là một phương pháp điều trị hiệu quả để giảm đau và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Tuy nhiên, để đạt được kết quả tốt, phục hồi chức năng sau thay khớp háng nên được bắt đầu càng sớm càng tốt ngay sau phẫu thuật gãy xương khớp háng.
Trong bài viết này, Myrehab Matsuoka sẽ chia sẻ về lộ trình và những lưu ý cần thiết trong quá trình phục hồi chức năng sau thay khớp háng, được hướng dẫn bởi các chuyên gia về vật lý trị liệu.
1. Mục tiêu trong quá trình phục hồi chức năng
Sau khi phẫu thuật thay khớp háng, người bệnh thường trải qua cảm giác đau đớn và gặp khó khăn khi di chuyển, vận động do các nhóm cơ dần bị co cứng và teo đi. Do đó, phục hồi chức năng sau thay khớp háng góp phần mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân, bao gồm: [1] [2]
- Giảm đau và viêm: Phục hồi chức năng giúp tăng cường lưu thông máu, giảm sưng tấy và viêm nhiễm, từ đó giúp giảm đau hiệu quả.
- Cải thiện tầm vận động khớp: Việc tập luyện vận động khớp háng một cách linh hoạt sẽ giúp cải thiện phạm vi chuyển động, giúp bệnh nhân dễ dàng thực hiện các hoạt động sinh hoạt hàng ngày hơn.
- Tăng cường sức mạnh cơ xung quanh: Sau phẫu thuật, các cơ bắp xung quanh khớp háng thường bị yếu đi do ít vận động. Các bài tập phục hồi chức năng sẽ giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp háng, bao gồm cơ mông, cơ đùi và cơ thắt lưng.
- Cải thiện thăng bằng và khả năng di chuyển: Phục hồi chức năng thay khớp háng giúp cải thiện khả năng thăng bằng và tăng cường sức mạnh các cơ xung quanh. Khi cơ bắp khỏe mạnh, khớp háng sẽ hoạt động ổn định hơn và giảm nguy cơ té ngã ở bệnh nhân.
- Tránh tình trạng tổn thương và tái phát lại: Các bài tập phục hồi sau thay khớp háng giúp bệnh nhân vận động đúng cách để phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm như trật khớp, tắc mạch, lỏng chuôi khớp. Ngoài ra, người bệnh còn được hướng dẫn các tư thế đúng để có thể phòng tránh những nguy cơ tổn thương khi trở lại cuộc sống hàng ngày.
Có thể bạn quan tâm: Phục hồi chức năng cho bệnh nhân gãy xương chậu
2. Lộ trình phục hồi chức năng sau thay khớp háng
Theo bác sĩ CKII. Nguyễn Thị Ngọc Lan, phẫu thuật thay khớp háng có hai loại chính là thay khớp háng toàn phần và thay khớp háng bán phần. Tuy nhiên, trong chương trình phục hồi chức năng, giữa hai trường hợp này không có sự khác nhau. Vì thế, lộ trình và các bài bài tập phục hồi chức năng sau thay khớp háng dưới đây sẽ được áp dụng chung cho cả hai trường hợp.
Lưu ý: Các bài tập được chia sẻ trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Lộ trình và bài tập cụ thể cần được điều chỉnh theo tình trạng sức khỏe, khả năng vận động và tốc độ phục hồi của từng bệnh nhân. Bệnh nhân cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ và kỹ thuật viên vật lý trị liệu trong suốt quá trình phục hồi chức năng.
2.1 Giai đoạn 1: 0 – 2 tuần sau mổ
Sau khi ca phẫu thuật thay khớp háng thành công, bệnh nhân sẽ được chuyển đến phòng hồi sức để theo dõi các chỉ số cơ thể. Khi người bệnh hoàn toàn tỉnh táo, quá trình phục hồi chức năng sau thay khớp háng sẽ được bắt đầu.
Mục tiêu:
- Tăng cường lưu thông máu, thúc đẩy quá trình vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng đến khu vực vết mổ, hỗ trợ quá trình làm lành và bảo vệ mô.
- Kiểm soát giảm cảm giác đau và tình trạng phù nề ở bệnh nhân sau phẫu thuật.
- Phòng ngừa hình thành huyết khối tĩnh mạch ở chi dưới và ngăn ngừa các biến chứng hô hấp do việc nằm lâu.
- Tập các bài tập vận động thụ động và chủ động cho khớp háng theo hướng dẫn của nhà vật lý trị liệu để cải thiện tầm vận động, tránh biến chứng trật khớp và bán trật khớp.
- Duy trì sức mạnh cơ bắp, ngăn ngừa tình trạng teo cơ.
- Bệnh nhân được hướng dẫn di chuyển và tập các dáng đi để đảm bảo việc hoạt động không gây căng thẳng quá mức cho vùng mới phẫu thuật.
- Bệnh nhân và người nhà được cung cấp thông tin về quá trình phục hồi chức năng và cách chăm sóc vết mổ tại nhà.
Các bài bài tập phục hồi
1- Ngày 1, 2 sau mổ
Trong 1 – 2 ngày đầu tiên sau phẫu thuật thay khớp háng, bệnh nhân có thể bắt đầu một số bài tập ngay trên giường với tư thế dạng nhẹ hai chân. Ban đầu, bệnh nhân có thể cảm thấy không thoải mái, tuy nhiên, điều này sẽ giúp kích thích quá trình phục hồi nhanh chóng và giảm đau sau ca mổ. Các bài tập vật lý trị liệu sau thay khớp háng bao gồm:
Bài tập co cơ tĩnh
- Cách thực hiện: Nằm trên giường với đầu gối thẳng, co cơ tĩnh ở cả 2 chân, co 5 giây/lần rồi nghỉ 5 giây nâng. Khi nâng chân lên khỏi mặt giường, cần siết chặt cơ đùi với đầu gối và giữ trong 5 – 10 giây.
- Thời gian thực hiện: 10 động tác/lần, 10 lần/ngày.
Tập khớp cổ chân
- Cách thực hiện: Nằm ngửa trên giường, đặt một chiếc gối nhỏ dưới bắp chân để nâng gót chân lên khỏi mặt giường. Bạn hãy duỗi tối đa bàn chân trong 5 giây, sau đó gập tối đa bàn chân và giữ trong 5 giây.
- Thời gian thực hiện: 5 – 10 phút/lần, 1 – 2 lần/ngày.
Tập khớp gối
- Cách thực hiện: Nằm với tư thế hai chân duỗi thẳng và mũi chân hướng lên trần nhà. Thực hiện co khớp gối (thụ động hoặc hoặc chủ động), sao cho khớp háng tạo một góc không quá 60 độ, bàn chân trượt trên mặt giường rồi duỗi ra.
- Thời gian thực hiện: Lặp lại 10 lần, 3 – 4 lần/ngày.
Tập khớp háng
- Cách thực hiện: Tư thế nằm ngửa với 2 chân duỗi thẳng, dạng khớp háng cả 2 chân từ từ sau đó khép lại.
- Thời gian thực hiện: 15 -20 lần/bên.
Tập mạnh cơ tứ đầu đùi
- Cách thực hiện: Nằm ngửa với hai chân duỗi thẳng. Duỗi và ép sát chân xuống giường cho cả hai bên (gồng cơ tứ đầu) và giữ trong khoảng 5 giây, thả lỏng và lặp lại động tác.
- Thời gian thực hiện: 10 phút/lần, 10 lần/ngày.
2- Ngày 3 sau mổ
Ngày thứ 3 sau ca phẫu thuật, bệnh nhân phục hồi chức năng sau thay khớp háng tiếp tục thực hiện các bài tập trên và có thể tập các bài tập khác ở tư thế đứng. Khi thực hiện các bài ở tư thế đứng, bệnh nhân phải có điểm tựa vững chắc với sự hỗ trợ từ khung, nạng hoặc người trợ giúp. Khi phục hồi sức khoẻ, người bệnh có thể tập vận vận động chủ động với sức cản nhẹ các khớp tư thế nằm và ngồi.
Tập co duỗi khớp gối
- Cách thực hiện: Đứng bám vào khung hoặc thành ghế rồi thực hiện co duỗi khớp gối. Co trong 5 giây, sau đó duỗi chân thư giãn và lặp lại động tác. Lưu ý không co khớp háng quá 90 độ.
- Thời gian thực hiện: Lặp lại 10 lần, 3 – 4 lần/ngày.
Nâng gối
- Cách thực hiện: Nâng gối lên sao cho không gập quá vùng thắt lưng, giữ vị trí này trong khoảng 2 – 3 giây trước khi hạ chân xuống.
- Thời gian thực hiện: Lặp lại 10 lần, 3 – 4 lần/ngày.
Tập dạng khớp háng
- Cách thực hiện: Đứng thẳng với hai tay giữ vào thành ghế hoặc khung. Từ từ dạng chân sau đó hạ chân xuống cho tới khi chạm đất.
- Thời gian thực hiện: Lặp lại 10 lần, 3 – 4 lần/ngày.
Tập duỗi khớp háng
- Cách thực hiện: Giữ lưng thẳng và từ từ đưa chân ra phía sau. Giữ chân duỗi trong khoảng 2 – 3 giây sau đó từ từ hạ xuống sàn.
- Thời gian thực hiện: Lặp lại 10 lần, 3 – 4 lần/ngày.
3- Ngày thứ 4, 5 sau mổ
Vào ngày 4, 5 sau phẫu thuật, bệnh nhân phục hồi chức năng sau thay khớp háng tiếp tục vận động các khớp, tăng cường sức mạnh cơ; tập dạng khép, gập duỗi khớp háng tư thế đứng (không gập háng quá 90, không khép háng quá đường giữa) như ngày 3. Ngoài ra, bệnh nhân sẽ tiến tới thực hiện các hoạt động chức năng an toàn bằng các dụng cụ trợ giúp, bao gồm:
Di chuyển ra khỏi giường
- Di chuyển từ tư thế nằm sang ngồi: Di chuyển từ từ ra mép giường cùng bên với chân mổ tránh xoay trong khớp háng, co khớp gối linh hoạt trong khi giữ nguyên tư thế duỗi ở khớp háng, sau đó nâng cơ thể lên khỏi giường.
- Di chuyển từ tư thế ngồi sang đứng: Từ tư thế ngồi, duỗi chân bên mổ, sử dụng chân lành để trụ và dùng tay hỗ trợ từ từ để ngồi dậy.
- Các chuyên gia khuyến khích người bệnh nên dịch chuyển sớm với trọng lượng tăng dần lên chân mổ theo mức chịu đựng của người bệnh. Đồng thời, di chuyển sớm sẽ tăng cường sự ổn định và sự tự tin ở người bệnh.
Tập đi với khung trợ giúp trên mặt phẳng
- Đứng thẳng người trong tư thế thoải mái và có sử dụng khung tập đi hoặc nạng để hỗ trợ.
- Đưa khung tập đi hoặc nạng về phía trước, sau đó nhấc chân đã phẫu thuật lên khỏi sàn và di chuyển lên trước.
- Khi bước đi, cần giữ cho đầu gối thẳng với toàn bộ bàn được đặt xuống sàn. Đặt gót chân xuống trước, sau đó đặt cả bàn. Khi nhấc chân, các ngón chân sẽ được nhấc lên cuối cùng.
- Tiếp tục lặp lại các bước trên để di chuyển từng bước một.
- Việc sử dụng khung tập đi trong những tuần đầu sau mổ giúp phân tán trọng lượng cơ thể, giảm bớt áp lực lên khớp háng, từ đó hỗ trợ giữ thăng bằng và giảm thiểu nguy cơ ngã.
Ở giai đoạn này, người bệnh phục hồi chức năng sau thay khớp háng được khuyến khích ngồi trên ghế nhiều lần mỗi ngày, mỗi lần dưới 1 giờ tránh đau và sưng nề tăng.
2.2 Giai đoạn 2: từ 3 – 6 tuần sau mổ
Mục tiêu
- Tăng cường cơ bắp xung quanh khớp háng và cải thiện khả năng hoạt động của cơ mông.
- Kiểm soát tư thế, khung chậu ổn định với các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.
- Tập sửa dáng đi ở tốc độ bình thường khi đi ra khỏi nhà.
- Các hoạt động chức năng sinh hoạt không còn đau và hạn chế.
- Tiếp tục bảo vệ khớp háng với các động tác cần tránh cho đến 6 – 8 tuần.
Các bài bài tập phục hồi
Trong giai đoạn này, bệnh nhân phục hồi chức năng sau thay khớp háng sẽ được chỉ định các bài tập vận động có mức độ cao hơn giai đoạn 1 như các bài tập kiểm soát cơ bắp, xương khớp, nhằm thúc đẩy sự hồi phục của cơ thể và giúp các khớp hoạt động linh hoạt trở lại.
Bắc cầu hai chân, một chân
- Cách thực hiện: Nằm ngửa trên sàn, hai chân co gối, lòng bàn chân đặt phẳng trên sàn. Giữ chặt cơ bụng và siết chặt cơ mông. Bắt đầu bằng cách đẩy hông lên khỏi sàn, giữ cho lưng dưới của bạn ép chặt vào sàn. Giữ trong 2 – 3 giây, sau đó thả lỏng.
- Thời gian thực hiện: Lặp lại 10 lần với mỗi chân, thực hiện 3 hiệp mỗi ngày.
Tập với bóng
- Cách thực hiện: Sử dụng một quả bóng tập kích thước vừa phải. Nằm ngửa trên giường, hai chân duỗi thẳng và đặt bóng giữa hai đầu gối. Ép bóng bằng đầu gối trong 5 giây, sau đó thả lỏng.
- Thời gian thực hiện: Lặp lại 10 lần, thực hiện 3 hiệp mỗi ngày.
Tập dạng với dây chun
- Cách thực hiện: Đứng hai chân rộng bằng vai, buộc một đầu dây chun vào chân phẫu thuật và đầu kia vào chân còn lại, tay giữ vào khung hoặc ghế. Dạng chân ra trong 5 giây, sau đó đưa về vị trí ban đầu.
- Thời gian thực hiện: Lặp lại 10 lần, thực hiện 3 hiệp mỗi ngày.
Tập bước lên bục cao tăng dần (10 – 20 cm)
- Cách thực hiện: Đứng trước một bục cao khoảng 10 cm. Bước một chân lên bục, sau đó tiếp tục bước chân kia lên. Dừng lại 5 giây, sau đó bước xuống từng chân một. Tăng dần độ cao của bục lên 20 cm và thực hiện tương tự.
- Thời gian thực hiện: Lặp lại 10 lần với mỗi chân, thực hiện 3 hiệp mỗi ngày.
Kiểm soát cơ tứ đầu đùi với bài tập xuống các bậc
- Cách thực hiện: Đứng trước cầu thang và giữ tay vịn cầu thang để hỗ trợ. Từ từ bước xuống một bậc, đảm bảo đầu gối không vượt quá mũi chân.
- Thời gian thực hiện: Lặp lại 10 lần, thực hiện 3 hiệp mỗi ngày.
Tập đi bộ lên xuống cầu thang
- Cách thực hiện: Bắt đầu bằng cách đi bộ lên xuống cầu thang với sự hỗ trợ của tay vịn. Khi bước lên, luôn bước chân lành trước để làm trụ, ngược lại, khi xuống bước chân được thay khớp trước.
- Thời gian thực hiện: Tập đi bộ với tốc độ bình thường đến khi bạn có thể đi bộ lên xuống cầu thang mà không cần hỗ trợ.
Xem thêm các bài tập vật lý trị liệu khớp háng được chia nhỏ theo từng giai đoạn sau phẫu thuật: 0-4 tuần, 1-3 tháng
3. Lưu ý trong phục hồi chức năng sau thay khớp háng
Với lộ trình và sự hỗ trợ từ bác sĩ và các kỹ thuật viên, khả năng hồi phục của bệnh nhân sẽ dần được cải thiện. Tuy nhiên, để tăng cường và đảm bảo quá trình phục hồi chức năng sau thay khớp háng diễn ra hiệu quả nhất, người bệnh cần lưu ý một số điều sau:
3.1. Về chế độ dinh dưỡng
Chế độ dinh dưỡng lành mạnh sau thay khớp háng sẽ cung cấp cho cơ thể bệnh nhân các dưỡng chất cần thiết để phục hồi sau phẫu thuật. Do đó, người bệnh phục hồi chức năng sau thay khớp háng nên duy trì một chế độ ăn uống cân bằng với đa dạng và đầy đủ các nhóm chất bao gồm:
- Chất xơ: Sau phẫu thuật, do ảnh hưởng của thuốc giảm đau, thay đổi chế độ ăn uống và ít vận động, ruột có thể hoạt động chậm và dẫn đến táo bón. Việc bổ sung chất xơ sẽ giúp tăng cường nhu động ruột, từ đó ngăn ngừa táo bón. Người bệnh có thể bổ sung chất xơ bằng cách ăn nhiều trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu [3].
- Protein: Protein là thành phần chính của các mô trong cơ thể, bao gồm cả cơ bắp, da, xương và sụn. Sau phẫu thuật thay khớp háng, cơ thể cần nhiều protein để sửa chữa các mô bị tổn thương và tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể. Người bệnh có thể bổ sung protein bằng cách ăn nhiều thịt nạc, cá, trứng, sữa, các loại đậu và các loại hạt [3]
- Vitamin và khoáng chất: Vitamin và khoáng chất thiết yếu như vitamin A, C, E, kẽm và selen giúp tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng, một biến chứng phổ biến sau phẫu thuật. Một số vitamin và khoáng chất khác như vitamin C, E và các axit béo omega-3 có đặc tính chống viêm, giúp giảm đau và viêm sau phẫu thuật.
- Nước: Sau phẫu thuật, người bệnh cần được bổ sung đủ nước mỗi ngày để tránh tình trạng mất nước và gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, chóng mặt và buồn nôn [3]
- Hạn chế thực phẩm gây viêm: Một số thực phẩm có thể làm tăng mức độ viêm trong cơ thể và cản trở quá trình phục hồi như: Thực phẩm giàu chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, thực phẩm nhiều đường, cay nóng, đồ uống có cồn,… [4].
3.2. Về chế độ nghỉ ngơi
Sau phẫu thuật thay khớp háng, việc duy trì các thói quen đứng, ngồi, nằm ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả của quá trình phục hồi chức năng. Do đó, người bệnh nên luyện tập và hình thành các thói quen đúng cách để có thể rút ngắn thời gian hồi phục và sớm trở lại cuộc sống sinh hoạt thường ngày.
1 – Tư thế ngồi
Nên:
- Ngồi ghế cao có hỗ trợ tốt cho phần lưng dưới.
- Ngồi bệ nhà vệ sinh cao để giảm áp lực lên khớp háng.
- Giữ cho đầu gối ngang hoặc cao hơn hông.
Không nên:
- Ngồi bắt chéo chân, đặc biệt là chân bị mổ.
- Ngồi xổm hoặc ngồi thấp vì có thể gây căng khớp háng.
- Ngồi một chỗ quá lâu mà không vận động.
2 – Tư thế đứng
Nên:
- Sắp xếp nhà bếp để bạn có thể đứng nấu ăn thoải mái, ví dụ như sử dụng thớt cao hoặc dụng cụ hỗ trợ.
- Đi lại thường xuyên với khoảng cách ngắn để tăng cường lưu thông máu và giảm căng cơ.
- Khi đứng lên từ tư thế ngồi: Cần nắm tay vịn và ngồi sát vào mép ghế sao cho chân không phẫu thuật đẩy ra phía sau; sau đó đẩy người đứng dậy bằng hai tay.
- Khi ngồi xuống từ tư thế đứng: Nắm tay vịn ghế, chân không phẫu thuật đưa ra phía sau, đồng thời đưa chân được phẫu thuật ra trước và hạ người xuống ghế.
Không nên:
- Đứng quá lâu mà không vận động.
- Mang vác vật nặng.
- Gập người về phía trước khi đứng lên hoặc ngồi xuống.
- Xoay khớp háng đột ngột.
3 – Tư thế nằm
Nên:
- Tư thế nằm nghiêng: Nên nằm nghiêng về phía chân lành khi ngủ.
- Tư thế nằm ngửa: Đặt gối kê dưới hai chân để giữ cho hông và cột sống thẳng hàng.
- Có thể sử dụng gối kê chân hoặc nệm mềm để hỗ trợ cho phần hông và đầu gối.
Không nên:
- Nằm nghiêng về phía chân bị mổ.
- Nằm trong một tư thế quá lâu.
3.3. Về chế độ vận động
Khi vận động, ngoài chương trình tập luyện được chỉ định, người bệnh phục hồi chức năng sau thay khớp háng cần lưu ý:
1 – Khi đi lại, di chuyển lên xuống cầu thang
- Di chuyển nhẹ nhàng từng bước với tay vịn vào lan can.
- Đặt chân lành lên bậc cầu thang đầu tiên trước khi đặt chân mổ.
- Hãy đặc biệt cẩn thận khi bước qua cầu thang hoặc các bề mặt sàn nhà trơn để tránh nguy cơ trượt chân, té ngã.
2 – Khi làm việc nhà và thực hiện sinh hoạt cá nhân
Khi làm việc nhà:
- Tránh các hoạt động nặng nhọc như mang vác vật nặng, cúi người, vặn xoay cơ thể.
- Sử dụng dụng cụ hỗ trợ như kẹp gắp đồ, ghế cao, dụng cụ có cán dài để giảm bớt việc cúi người hoặc với tay cao.
- Chia nhỏ các công việc thành nhiều phần nhỏ, thực hiện xen kẽ thời gian nghỉ ngơi.
- Yêu cầu sự trợ giúp từ người thân hoặc bạn bè khi cần thiết.
Khi sinh hoạt cá nhân:
- Khi mặc quần áo: Xỏ bên chân phẫu thuật trước, chân lành xỏ vào sau. Ngược lại khi cởi đồ chân lành cởi ra trước rồi mới đến chân mổ.
- Khi tắm: Sử dụng ghế tắm hoặc thảm chống trơn trượt và có thể tắm vòi hoa sen thay vì tắm bồn.
- Khi lái xe: Chưa nên lái xe trong thời gian đầu sau phẫu thuật, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi lái xe trở lại.
3.4. Các lưu ý khác
- Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quan hệ vợ chồng sau phẫu thuật khớp háng. Bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn thời điểm thích hợp để bắt đầu quan hệ trở lại và hướng dẫn các tư thế phù hợp để tránh gây tổn thương cho khớp háng.
- Khi phải tiến hành các cuộc phẫu thuật khác, bạn cần khai báo với bác sĩ về việc mình có khớp nhân tạo để được tư vấn và điều trị phù hợp.
- Đảm bảo rằng sàn nhà trong phòng tắm hoặc nhà bếp không trơn trượt bằng cách sử dụng các biện pháp phù hợp như thảm chống trơn hoặc lớp phủ chống trơn.
- Gỡ bỏ các loại thảm và dây cáp trên sàn nhà để tránh gây nguy hiểm vì vấp ngã.
- Hạn chế việc để các vật dụng trên sàn nhà, đặc biệt là ở những nơi như nhà bếp hoặc phòng ngủ, để giảm rủi ro vấp ngã.
- Chọn giày dép có đế cao su và dễ mang để tăng cường an toàn khi di chuyển trong nhà, tránh nguy cơ trượt chân.
4. 4 câu hỏi về phục hồi chức năng sau thay khớp háng
4.1. Khi nào cần thực hiện phục hồi sau thay khớp háng?
Người bệnh nên bắt đầu thực hiện phục hồi chức năng ngay sau khi phẫu thuật thay khớp háng càng sớm càng tốt. Phục hồi chức năng sớm sẽ giúp người bệnh rút ngắn thời gian hồi phục và có thể giúp giảm chi phí điều trị trong tương lai bằng cách giảm nguy cơ biến chứng [5].
4.2. Phục hồi sau thay khớp háng kéo dài bao lâu?
Thời gian phục hồi chức năng sau thay khớp háng thường mất khoảng 6 đến 8 tuần. Tuy nhiên, thời gian này có thể khác nhau tùy thuộc vào từng người, do ảnh hưởng bởi một số yếu tố như tuổi tác, tình trạng sức khỏe đi kèm, việc tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn phục hồi chức năng…[2]
4.3. Làm gì để tránh nguy cơ trật khớp háng sau phẫu thuật thay khớp háng?
Trật khớp háng là một trong những biến chứng thường gặp nhất sau phẫu thuật thay khớp háng, ảnh hưởng đến khoảng 4% ca phẫu thuật lần đầu và khoảng 15% ca thay khớp háng chỉnh sửa [2]. Để phòng ngừa trật khớp háng sau phẫu thuật thay khớp háng, bạn cần: [6]
- Tuân thủ theo hướng dẫn phục hồi chức năng: Việc thực hiện các bài tập vật lý trị liệu theo hướng dẫn của bác sĩ sẽ giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp háng, giúp ổn định khớp và giảm nguy cơ trật khớp.
- Hạn chế các hoạt động có nguy cơ cao: Tránh các hoạt động thể chất mạnh, mang vác vật nặng hoặc vặn cơ thể trong thời gian đầu sau phẫu thuật như bắt chéo chân hoặc nghiêng người về phía trước quá 90 độ…
- Duy trì cân nặng hợp lý: Béo phì có thể làm tăng áp lực lên khớp háng, do đó, việc duy trì cân nặng hợp lý sẽ giúp giảm nguy cơ trật khớp háng.
- Sử dụng dụng cụ hỗ trợ: Sử dụng nạng hoặc thanh vịn khi di chuyển trong thời gian đầu sau phẫu thuật để giảm nguy cơ vấp ngã và trật khớp háng.
4.4 Khi nào có thể quan hệ tình dục sau khi phẫu thuật thay khớp háng?
Hầu hết các bệnh nhân đều có thể quan hệ tình dục trở lại sau khi vết mổ lành lại, thông thường có thể thực hiện khoảng 6 tuần sau phẫu thuật. Tuy nhiên, thời gian quan hệ tình dục trở lại của từng cá nhân có thể khác nhau, phụ thuộc vào quá trình làm lành vết thương và phạm vi chuyển động [7].
Sau phẫu thuật thay khớp háng, bạn cần lựa chọn các tư thế quan hệ tình dục phù hợp để đảm bảo an toàn và thoải mái, một số gợi ý bao gồm: [8]
- Tư thế truyền thống (nam trên, nữ dưới).
- Tư thế úp thìa: Nam giới nằm sau, nữ giới nằm trước.
- Tư thế ngồi đối diện nhau.
- Tư thế tựa vào tường hoặc đồ vật.
Lưu ý:
- Tránh các tư thế gây áp lực lên khớp háng: Tránh các tư thế quan hệ tình dục gây áp lực lên khớp háng, chẳng hạn như tư thế nằm ngửa hoặc đưa đầu gối quá gần về vùng bụng.
- Lắng nghe cơ thể: Nếu bạn cảm thấy đau đớn hoặc khó chịu, hãy ngừng quan hệ tình dục và nghỉ ngơi.
- Sử dụng chất bôi trơn: Chất bôi trơn có thể giúp giảm đau và tăng sự thoải mái khi quan hệ tình dục.
Bệnh nhân thường có thể trở lại các hoạt động hàng ngày sau ba giai đoạn phục hồi chức năng sau thay khớp háng. Tuy nhiên, để đạt được kết quả tốt nhất và đảm bảo an toàn, quan trọng là người bệnh nên thường xuyên tái khám để lắng nghe tư vấn từ bác sĩ, kiểm tra tình trạng vết thương và điều chỉnh cường độ tập luyện.
Hãy liên hệ với Myrehab Matsuoka để được tư vấn và xây dựng chương trình phục hồi chức năng phù hợp nhất sau thay khớp háng với bạn.
MYREHAB MATSUOKA – Trung tâm phục hồi chức năng hợp tác Việt Nam – Nhật Bản
- Hotline: 1900 3181
- Website: https://myrehab-matsuoka.com/
- Facebook: https://www.facebook.com/myrehab.official
- Địa chỉ: Tầng 2 Tòa nhà CONINCO, số 4 Tôn Thất Tùng, Đống Đa, Hà Nội.
