Thoái hóa khớp gối là một trong những bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Do đó, việc nhận biết sớm các dấu hiệu của thoái hóa khớp gối đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa và hạn chế các rủi ro tiềm ẩn.
1. Thoái hóa khớp gối là gì?
Thoái hóa khớp gối là tình trạng xảy ra khi phần sụn khớp bị mài mòn theo thời gian. Khi sụn bị tổn thương, lớp đệm tự nhiên giữa các khớp bị mất đi, khiến các đầu xương trong khớp cọ xát trực tiếp vào nhau, gây ra nhiều đau đớn, khó chịu cho người bệnh.
Đây là một trong số những bệnh lý thường gặp ở người trên 60 tuổi. Theo thống kê tổng số bệnh nhân điều trị nội trú tại khoa Cơ xương khớp Bệnh viện Chợ Rẫy (2017) tỷ lệ thoái hóa khớp gối ở bệnh nhân trên 60 tuổi là 88,5%. Bệnh nhân trên 70 tuổi ghi nhận nguy cơ thoái hóa khớp gối cao hơn 11,2 lần so với nhóm tuổi 60–70.
Bên cạnh đó, một nghiên cứu về tình hình, một số yếu tố liên quan, đánh giá hiệu quả phương pháp tập vận động trên bệnh nhân cao tuổi thoái hoá khớp gối tại Trung tâm Y tế U Minh, Cà Mau năm 2022–2023 cũng chỉ ra rằng, trong số 400 người cao tuổi đến khám ngoại trú có đến 57, 2% người mắc bệnh thoái hóa khớp gối.
Như vậy, có thể thấy, thoái hoá khớp gối là một trong những căn bệnh phổ biến nhất ở người cao tuổi. Nếu không được điều trị sớm, bệnh có thể gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe và chất lượng cuộc sống người bệnh.
Thoái hóa khớp gối là một trong những bệnh phổ biến ở người cao tuổi
(Nguồn: Cleveland Clinic Health Essentials)
2. 5 triệu chứng thoái hóa khớp gối thường gặp ở người cao tuổi
2.1. Đau khớp gối
Cơn đau thường xuất hiện ở vị trí xung quanh đầu gối, đặc biệt khi chịu trọng lượng. Đau cũng có thể lan sang các vùng xung quanh, do tình trạng thoái hóa gây ảnh hưởng gián tiếp đến các bộ phận khác như cơ, dây chằng hay dây thần kinh.
Trong giai đoạn đầu, người bệnh chỉ cảm thấy đau âm ỉ và thỉnh thoảng xuất hiện, có xu hướng nặng vào cuối ngày và giảm khi nghỉ ngơi. Khi bệnh tiến triển, mức độ đau sẽ tăng lên và kéo dài thường xuyên hơn, đau có thể xuất hiện ngay cả khi nghỉ ngơi. Bệnh nhân cũng có thể bị đau khớp gối khi thực hiện một số tư thế bất lợi. Ngoài ra, thay đổi thời tiết, độ ẩm không khí cao cũng gây đau khớp gối nghiêm trọng từ một đến vài ngày.
2.2. Cứng khớp
Cứng khớp cũng chính là một trong số những biểu hiện của thoái hóa khớp gối. Tình trạng này thường xuất hiện sau một khoảng thời gian ít vận động, chẳng hạn sau khi ngủ dậy hoặc ngồi lâu nhưng thường chỉ kéo dài dưới 30 phút. Nguyên nhân có thể đến từ các mảnh vụn từ sụn hoặc sụn chêm bị thoái hóa bên trong khớp. Hơn nữa, do cứng hoặc sưng khớp có thể hạn chế vận động, người bệnh cần nghỉ 10–30 phút để cải thiện tình trạng này. Khi tình trạng thoái hóa tiến triển nặng hơn, thời gian cứng khớp cũng sẽ kéo dài lâu hơn trước.
Cơn đau xuất hiện do thoái hóa khớp gối
(Nguồn: Arthritis Knee Pain Centre)
2.3. Khớp phát ra tiếng
Người bị thoái hóa khớp gối sẽ có những biểu hiện ban đầu chính là những tiếng kêu “rắc rắc”, “lục cục” ở vùng khớp gối khi cử động. Tình trạng này xảy ra do lớp sụn bị bào mòn theo thời gian, hai bề mặt xương trực tiếp ma sát với nhau khi di chuyển từ đó tạo ra tiếng kêu. Đầu gối phát ra tiếng kêu kèm theo cảm giác đau nhức khó chịu, sưng tấy chính là một trong những dấu hiệu để sớm nhận biết bệnh và có hướng điều trị kịp thời.
2.4. Cử động hạn chế
Một trong những dấu hiệu thường gặp của thoái hóa khớp gối là khó khăn trong vận động hằng ngày. Người bệnh có thể cảm thấy đau hoặc cứng khớp khi đi lại, đứng lên, ngồi xuống, thậm chí việc thay đổi tư thế cũng trở nên nặng nề hơn. Ở một số trường hợp, người bệnh còn cảm nhận rõ phản ứng co cơ hoặc cảm giác khớp “khựng lại” ở đầu gối. Những triệu chứng này không chỉ gây bất tiện trong sinh hoạt mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, khiến người bệnh cảm thấy e ngại khi vận động.
Vận động hạn chế do thoái hóa khớp gối
(Nguồn: AVA Vascular Disease Centre)
2.5. Khớp gối biến dạng
Thông thường, tình trạng biến dạng khớp gối chỉ xuất hiện khi thoái hóa đã tiến triển đến giai đoạn nặng. Lúc này, người bệnh có thể dễ dàng nhận thấy sự thay đổi rõ rệt ở đầu gối – trục khớp bị lệch, các chồi xương quanh vùng gối nổi lên.
Khi dùng tay ấn vào vùng xương bánh chè, người bệnh có thể cảm nhận được xương bánh chè di chuyển trong dịch khớp. Đây là dấu hiệu cho thấy thoái hóa khớp gối đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến cấu trúc khớp, cần được thăm khám và điều trị kịp thời để tránh nguy cơ biến dạng lâu dài và giảm khả năng vận động.
3. Ảnh hưởng của thoái hóa khớp gối
Thoái hóa khớp gối có nhiều tác động tiêu cực tới cuộc sống của người cao tuổi. Nếu không được điều trị kịp thời, thoái hóa khớp gối gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm:
- Tăng nguy cơ chấn thương đầu gối: Người cao tuổi mắc thoái hóa khớp gối thường gặp nhiều hạn chế trong sinh hoạt hàng ngày. Những cơn đau dữ dội dẫn đến suy giảm khả năng vận động và mất thăng bằng khiến họ dễ bị té ngã hoặc va chạm.
- Mất xương: Khi bệnh tiến triển đến giai đoạn nặng, lớp sụn bảo vệ khớp bị mòn đi, dẫn đến tình trạng tiêu xương. Sự chết tế bào xương là một biến chứng nghiêm trọng, trong nhiều trường hợp cần can thiệp phẫu thuật để loại bỏ hoặc thay thế phần xương bị tổn thương.
- Chèn ép dây thần kinh: Thoái hóa khớp gối khiến các dây thần kinh xung quanh xương hoặc sụn bị ép, làm cơn đau nhức dữ dội hơn, kèm theo các triệu chứng như tê bì, châm chích hoặc yếu cơ ở vùng chân.
4. Các biện pháp phòng ngừa thoái hóa khớp gối hiệu quả cho người cao tuổi
Bên cạnh hiểu biết về những dấu hiệu của bệnh, người lớn tuổi cũng nên thực hiện các biện pháp cụ thể để phòng ngừa tình trạng thoái hóa khớp gối. Cụ thể, người cao tuổi cần:
- Ăn uống khoa học và lành mạnh: Bổ sung nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt cùng nguồn protein nạc để nuôi dưỡng cơ thể và bảo vệ khớp. Ngủ đủ giấc, giữ tinh thần thoải mái cũng giúp giảm nguy cơ viêm khớp và các bệnh mạn tính khác.
- Giữ cân nặng ổn định: Cân nặng dư thừa làm tăng áp lực lên khớp gối, khiến sụn nhanh bị bào mòn. Duy trì trọng lượng cơ thể ở mức hợp lý sẽ giúp giảm tải cho khớp và cải thiện khả năng vận động.
- Tập luyện thường xuyên: Vận động nhẹ nhàng khoảng 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần giúp khớp dẻo dai, cơ bắp khỏe mạnh và hỗ trợ tốt hơn cho đầu gối. Các hình thức tập luyện như đi bộ, bơi lội hay yoga đều rất có lợi.
>>> Xem thêm: 10 bài tập phục hồi chức năng thoái hóa khớp gối
- Kiểm soát lượng đường trong máu: Đường huyết cao có thể ảnh hưởng đến cấu trúc sụn và làm tăng tình trạng viêm. Duy trì chế độ ăn cân đối, hạn chế thực phẩm nhiều đường và kiểm tra đường huyết định kỳ sẽ giúp bảo vệ sức khỏe khớp hiệu quả hơn.
Tóm lại, thoái hóa khớp gối là một trong những bệnh lý phổ biến, gây nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của người cao tuổi. Nhận biết sớm các dấu hiệu và có biện pháp phòng ngừa đóng vai trò thiết yếu nhằm hạn chế các biến chứng nguy hiểm của bệnh. Nếu bạn hoặc người thân xuất hiện các triệu chứng của bệnh, hãy đến ngay Myrehab Matsuoka để được đội ngũ chuyên gia kiểm tra và hỗ trợ điều trị để giúp phục hồi khả năng vận động và nâng cao chất lượng cuộc sống,
Trung tâm Trị liệu và Phục hồi chức năng Myrehab Matsuoka
- Hotline: 1900 3181
- Website: myrehab-matsuoka.com
- Facebook: https://www.facebook.com/myrehab.official
- Địa chỉ: Tầng 2 Tòa nhà CONINCO, số 4 Tôn Thất Tùng, phường Kim Liên, Hà Nội.
Nguồn:
[1] Tăng, T. H., & Huỳnh, T. H. (2023). Tình hình thoái hóa khớp gối và một số yếu tố liên quan ở bệnh nhân cao tuổi điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Đa khoa Cà Mau. VMJ, 531(1B).
https://tapchiyhocvietnam.vn/index.php/vmj/article/view/7029
[2] Đỗ, M. V., & Nguyễn, T. K. (2023). Nghiên cứu tình hình, một số yếu tố liên quan, đánh giá hiệu quả phương pháp tập vận động trên bệnh nhân cao tuổi thoái hoá khớp gối tại Trung tâm Y tế U Minh, Cà Mau năm 2022–2023. Tạp chí Y Dược học Cần Thơ, (66), 261–268.
https://tapchi.ctump.edu.vn/index.php/ctump/article/view/1511
[3] Phạm, H. T. (2025). Thoái hóa khớp gối ở người cao tuổi: Cách chăm sóc và phòng ngừa hiệu quả. Bệnh viện Quận 5
